اثر نانوذره TiO2 بر شاخص‌هاي سيتوژنتيكي و فيزيولوژيكي نخود (Cicer arietinum L.)

در اين آزمايش شاخص هاي سيتوژنتيكي و پاسخ هاي فيزيولوژيكي نخود زراعي ژنوتيپ Sel96th11439 تحت اثر غلظت هاي صفر، 5، 25، 50، 100، 150 و 200 ميلي گرم نانوذره در ليتر مطالعه شد. درگياهان شاهد هيچ‌گونه اختلالات كروموزومي مشاهده نشد و ميزان شاخص ميتوزي 25 درصد بود. با افزايش غلظت نانوذره، ميزان شاخص ميتوزي كاهش نشان داد به‌غير از غلظت 25 ميلي‌گرم در ليتر كه بيشترين ميزان شاخص ميتوزي را داشت. پايين‌ترين ميزان شاخص ميتوزي (14 درصد) در غلظت 200 ميلي‌گرم در ليتر به‌دست آمد كه در مقايسه با شاهد معني‌دار بود. اثر نانوذرات TiO2 بر ميزان H2O2، ELI، MDA، شاخص ميتوز، شاخص انحرافات كروموزومي در سطح يك درصد و شاخص آنافاز در سطح پنج درصد معني دار بود در حالي‌كه بر روي شاخص‌هاي متافاز و تلوفاز معني‌دار نبود. در نمونه هاي شاهد و هم‌چنين تا غلظت 50 ميلي‌گرم در ليتر هيچ‌گونه متافاز، آنافاز و تلوفاز بهم ريخته مشاهده نشد در حالي‌كه در غلظت 100 ميلي‌گرم در ليتر تلوفاز بهم ريخته و در غلظت 150 و 200 ميلي‌گرم در ليتر آنافاز، متافاز و تلوفاز بهم ريخته مشاهده شد. تيمار نانوذره در غلظت‌هاي پايين (5 ميلي‌گرم در ليتر) تغيير معني‌داري در شاخص هاي سيتوژنتيكي و فيزيولوژيكي ايجاد نكرد. غلظت‌هاي بالاتر از 100 ميلي‌گرم در ليتر نانوذره خسارت جدي فيزيولوژيكي و سيتوژنتيكي در گياه نخود ايجاد كرد به‌طوري كه باعث كاهش شاخص ميتوز شد. به‌نظر مي‌رسد غلظت‌هاي بالاي نانوذره TiO2 به‌علت توليد راديكال‌هاي آزاد (ROS) باعث صدمه به اندامك هاي سلولي و DNA شده و سبب ايجاد اختلالات كروموزومي مي شود.