اعتبارسنجي شرط ادخال غيرموقوف‌عليهم در وقف

وقف از اعمال حقوقي‌اي است كه بعد از انشاي آن، رابطه واقف با مال موقوفه قطع شده و هيچ حق عيني‌اي براي واقف نسبت به موقوفه باقي نمي‌ماند. از اين رو، اين سٶال مطرح شده است كه آيا واقف مي‌تواند در ضمن وقف، شرط كند كه بتواند در آينده افراد جديدي را به موقوف‌عليهم اضافه نمايد يا خير؟ در صورتي كه عقد مطلق باشد، تقريباً عموم محققان و فقها بر اين باورند كه به علت گسسته شدن رابطه واقف با مال موقوفه، امكان ادخال و اضافه كردن افراد جديد به موقوف‌عليهم نيست. ولي در صورت اشتراط امكان ادخال افراد جديد به موقوف‌عليهم، بين محققان اختلاف‌نظر وجود دارد. گروهي شرط را باطل دانسته و لذا براي واقف امكان اضافه كردن افراد جديد را ممكن نمي‌دانند. در مقابل، گروهي شرط را صحيح دانسته و به اقتضاي «المٶمنون عند شروطهم»، براي واقف چنين حقي را قائل هستند. در نوشته حاضر كه مبتني بر روش توصيفي ـ تحليلي است، اين نتيجه به دست آمده است كه چنانچه مفاد شرط، تسلط واقف بر تصرف در موقوفه و ادخال هر كسي كه اراده كند، در موقوف‌عليهم باشد، چنين شرطي باطل است.