بررسي اثربخشي آموزش خود مراقبتي مبتني بر كتابچه آموزشي بر سلامت جسماني و رواني بيماران با تعويض مفصل لگن

زمينه و هدف : با وجود اينكه تعويض مفصل لگن از موفق ترين اعمال جراحي ارتوپدي بوده و از آن به عنوان جراحي قرن نامبرده مي شود اما دوره بازتواني پس از اين جراحي معمولا طولاني بوده و مي تواند سلامت جسمي و رواني بيماران را تحت تاثير قرار دهد. اين مطالعه با هدف بررسي اثر بخشي آموزش خود مراقبتي مبتني بر كتابچه آموزشي بر سلامت جسماني و رواني بيماران با تعويض مفصل لگن انجام شده است. روش بررسي: در اين كارآزمايي باليني تصادفي شده با گروه كنترل، تعداد60 نفر از بيماران مراجعه كننده به دو بيمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشكي ايران در سال 1395، به صورت نمونه گيري در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمون و كنترل (هر كدام 30 نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع آوري داده ها شامل پرسشنامه مشخصات دموگرافيك و پرسشنامه كيفيت زندگي SF-36 بود. در ابتداي مطالعه، شركت كنندگان فرم مشخصات دموگرافيك را تكميل كردند. سپس به بيماران گروه آزمون، آموزش خود مراقبتي با استفاده از كتابچه آموزشي، به مدت 5 جلسه 45 - 30 دقيقه اي داده شد. شركت كنندگان روز ترخيص از بيمارستان و هشت هفته پس از ترخيص، حين مراجعه به درمانگاه، پرسشنامه كيفيت زندگي SF - 36 را تكميل كردند. . داده ها توسط نرم افزار SPSS 20 و با استفاده از آمار توصيفي (فراواني، درصد فراواني، ميانگين و انحراف معيار) و استنباطي (كاي دو، ويلكاكسون، من ويتني) تجزيه و تحليل شد. يافته ها: به طور كلي، در هر دو گروه، ميانگين نمرات سلامت جسماني و رواني دو ماه پس از ترخيص نسبت به زمان ترخيص افزايش معني داري يافته بود (0.05 P). اما ميزان اين تغييرات در دو گروه متفاوت بود. به اين صورت كه تغييرات نمره سلامت جسماني و رواني، حين ترخيص و دو ماه پس از آن در گروه آزمون به ترتيب 9/78±17/33 و 12/47 ±27/69 و در گروه كنترل 9/45 ± 5/29 و 14/72 ± 5/49 محاسبه شد. مقايسه ميانگين اين تغييرات در دو گروه نشان داد افزايش در ميانگين نمرات سلامت جسماني و رواني در گروه آزمون نسبت به گروه كنترل بيشتربوده است . (0.001 P). نتيجه گيري: استفاده از روش آموزش خود مراقبتي مبتني بر كتابچه آموزشي سبب ارتقاي سلامت جسماني و رواني بيماران با تعويض مفصل لگن . لذا پيشنهاد مي شود اين روش بيش از پيش در برنامه هاي آموزشي بيماران تحت جراحي تعويض مفصل لگن مورد استفاده قرار گرفته و در پژوهش هاي بعدي اثربخشي ساير روش هاي نوين آموزشي نظير آموزش مبتني بر شبكه هاي اجتماعي بررسي مي شود.