مدل‌سازي عوامل مؤثر بر اقتصاد تعاوني‌ها با رويكرد تركيبي

دستيابي به يك مدل مطلوب نظام اقتصادي، همواره يكي از آرمان‏هاي بشر بوده است. تجربيات دو سده گذشته نشان مي‌دهد كه نه كاپيتاليست به‌عنوان نماد سرمايه‌داري و مالكيت خصوصي و نه سوسياليسم كه ريشه نابساماني‏هاي اجتماعي را مالكيت خصوصي مي‏داند، هيچ‌كدام در عرصه عدالت اجتماعي و اقتصادي ره به جايي نبرده‌اند. از اين رو، زمينه شكل‌گيري و طرح انديشه‌هاي اوليه تعاون به‌عنوان راهي جهت برون‏رفت از نظام غيرعادلانه سرمايه‏داري فراهم شد. از آن‌جايي‌كه مفهوم نظام اقتصادي تعاوني دلالت بر كار اقتصادي گروهي و مشاركت جمعي دارد، بررسي عوامل دخيل در اقتصاد تعاوني‌ها يك ضرورت است. هدف از اين پژوهش، شناسايي عوامل موثر بر اقتصاد تعاوني‌ها با ديد كل‌نگر و طراحي مدل در خصوص روابط ميان آنهاست. براي نيل به اين مهم، پژوهش حاضر با تاكتيك آميخته اكتشافي انجام شده است. در بخش كيفي، با روش مطالعه نظام‌مند فراتركيب، 37 كد اوليه شناسايي شد. در مرحله كمّي، با استفاده از تكنيك دلفي فازي  و تحليلي مدل‌سازي ساختاري-تفسيري، شاخص‌هاي شناسايي شده، فازي‌سازي شد و پس از تعيين روابط بين آن‌ها به‌صورت يكپارچه تحليل شد. براي مدل‌سازي، از پرسشنامه‌اي به‌منظور استفاده از ديدگاه 15 تن از خبرگان حوزه اقتصاد تعاوني‌ها با روش نمونه‌گيري هدف‌مند گلوله برفي، بهره برديم. نتايج حاصل از اين پژوهش، منجر به دسته‌بندي عوامل موثر بر اقتصاد تعاوني‌ها و طراحي مدل بر اين اساس در شش سطح شد. در نهايت، به تفسير مدل و تجزيه و تحليل سطوح مدل و ارتباطات ميان ابعاد آن پرداخته شد و راهكارهايي جهت پايداري عوامل اثرگذار بر اقتصاد تعاوني‌ها ارائه شد.