برآورد توابع عملكرد گندم ديم با استفاده از پارامترهاي اقليمي و كاربرد روش‌هاي رگرسيوني چند متغيره

بيش از نيمي از اراضي كشاورزي در مناطق اقليمي خشك و نيمه خشك، تحت كشت ديم هستند. متغيرهاي اقليمي بسياري بر عملكرد محصولات ديم تأثيرگذارند كه متغيرهاي مربوط به بارش مهم ترين آن ها هستند. هدف مطالعه حاضر، تعيين توابع عملكرد گندم ديم در ايستگاه هاي تبريز، سراب و مراغه واقع در شرق حوضه درياچه اروميه با در نظر گرفتن تغييرات متغيرهاي اقليمي در طول مراحل مختلف رشد گندم ديم مي باشد. به منظور مدل سازي عملكرد با استفاده از روش رگرسيون چندمتغيره، از متغيرهاي بارش، تعداد رويداد هاي بارش مؤثر، كمبود بارش گياهي، كمبود بارش مرجع و تبخيرتعرق در شرايط ديم در طول شش مرحله رشد گندم ديم شامل جوانه زني، اتمام جوانه زني تا آغاز گل دهي، مرحله گل دهي، اتمام گل دهي تا آغاز پر شدن دانه، مرحله پر شدن دانه و كل فصل رشد استفاده شد. بر اساس نتايج به دست آمده، به طور كلي نوسانات بارش بيش ترين تأثير را بر نوسانات عملكرد دارد. لذا شناسايي رژيم بارش و آناليز مشخصات بارش در ارزيابي نوسانات عملكرد محصولات ديم حائز اهميت است. در بين مراحل رشد نيز نوسان صفات مورد بررسي در كل فصل رشد نقش بيش تري در تعيين توابع عملكرد دارد. توابع عملكرد با استفاده از متغيرهايي كه همبستگي معني داري با عملكرد داشتند، تعيين شد. براي اين منظور از داده هاي 22 سال و 3 سال به ترتيب براي واسنجي و صحت سنجي استفاده شد. نتايج ارزيابي ضريب كارآيي مدل و جذر ميانگين مربعات خطاي نرمال شده حاكي از كارآيي بهتر روش همزمان در برآورد عملكرد گندم ديم سراب (0.55= EF و NRMSE =0.19) و دقت متوسط روش گام به گام در برآورد عملكرد گندم مراغه و تبريز است. در مراغه و تبريز روش گام به گام به ترتيب با مقادير متوسط خطاي نسبي 21 درصد و 15.6 درصد و در سراب نيز روش همزمان با متوسط خطاي نسبي 16.5 درصد نتايج بهتري در برازش عملكرد داشتند.