ارزيابي مقايسه‌اي سامانه آبياري موضعي(حباب‌ساز) و آبياري سطحي (حوضچه‌اي) درختان نخل: مطالعه موردي منطقه بستك استان هرمزگان

در سال هاي اخير به دليل مواجهه با خشكسالي، بر ترويج كاربرد آبياري قطره اي در سطح كشورتمركز شده است. با توجه به كمبود منابع آب موجود، كشاورزان نيز به لزوم استفاده از سامانه آبياري قطره اي پي برده اند. پايش و ارزيابي سامانه هاي موجود و در حال بهره برداري از اهميت ويژه اي برخوردار است كه مي تواند مانع از هدر رفت سرمايه شده و دستيابي به اهداف اصلي كاربرد آبياري تحت فشار را فراهم سازد. ﺧﺮﻣﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎﻏﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ و اقتصاد ملي ايفا مي كند. از اين رو هدف اين پژوهش ارزيابي فني و هيدروليكي عملكرد سامانه آبياري موضعي (حباب ساز) درختان نخل واقع در شهرستان بستك در استان هرمزگان و هم چنين مقايسه بهره وري آب اين روش با روش آبياري سطحي (حوضچه اي) رايج در اين منطقه مي باشد. بدين منظور دو مزرعه انتخاب گرديد و با انداز گيري دبي و فشار حباب سازها در دو مرحله، پارامترهاي ارزيابي محاسبه شد. طبق نتايج اين پژوهش، راندمان بالقوه كاربرد در چارك پايينPELQ  و راندمان واقعي كاربرد در چارك پايين AELQ كه بيانگر عملكرد كلي سامانه آبياري موضعي (حباب ساز) مي باشد در اسفندماه سال 1397، به ترتيب 29.21 و 32.44 و در خرداد ماه سال 1398، به ترتيب 32.64 و 36.26 بدست آمد. بنابراين سامانه آبياري موضعي حباب ساز مورد ارزيابي در وضعيت ضعيف از نظر عملكرد قرار دارد. با آموزش به بهره بردار براي شستشوي صحيح و به موقع فيلتراسيون و يكسان باز كردن شير فلكه هاي لوله هاي نيمه اصلي در حال كار مي توان عملكرد سامانه آبياري موضعي (حباب ساز) را بهبود بخشيد. همچنين بهره وري آب براي خرماي رقم خنيزي كه بين دو باغ محل انجام پژوهش مشترك بوده براي باغي كه به روش حوضچه اي آبياري مي شد 0.18 كيلوگرم بر متر مكعب و در باغي كه به روش حباب ساز آبياري مي شد 0.33 كيلوگرم بر متر مكعب به دست آمد. بنابراين سامانه آبياري موضعي (حباب ساز)، بهره وري آب بيشتري نسبت به آبياري سطحي داشت. نتايج نشان دادكه در شرايط كنوني بهره برداري از سامانه در باغ مورد نظر، با توجه به عدم آموزش بهره بردار، عدم حضور مهندس طراح در محل طرح و كسب اطلاعات دقيق از محل اجراي طرح و همچنين نبود نظارت صحيح بر اجراي سامانه آبياري قطره اي، عملكرد سامانه در حد قابل انتظار نبوده است.