بررسي اثر دو كلات زيست تخريب‌پذير بر كارايي گياه‌پالائي وتيور گراس در خاك‌هاي آلوده به مس

يكي از روش‌هاي پاك‌سازي خاك هاي آلوده به عناصر سنگين استفاده از فن آوري گياه‌پالائي توسط كشت گياهان مقاوم مي باشد. استفاده از نسل جديد كلات هاي شيميائي زيست تخريب پذير علاوه بر افزايش كارائي گياه پالائي، از آلودگي محيط زيست نيز جلوگيري مي كند. وتيورگراس گزينه مناسبي براي استفاده از نسل جديد كلات كننده ها مي باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير سطوح مختلف كلات‌هاي زيست تخريب پذير اتيلن دي آمين دي سوكسينيك اسيد (EDDS)  ومتيل گلايسين دي استيك اسيد(MGDA)  در چهار سطح ( 0 و 1 و2 و 4 ميلي مول در كيلوگرم خاك) بر افزايش ميزان فراهمي مس در سه سطح آلودگي (100 و 200 و 400 ميلي گرم بر كيلوگرم خاك به انضمام شاهد) توسط وتيور گراس (Chyrsopogon zizanioides L.) انجام شد. ميزان برداشت مس بوته در حضور تيمار 4 ميلي مول EDDS در طي مدت 120 روز در سطوح 100، 200 و 400 ppm آلودگي مس به ترتيب 8281، 10125 و 10423 g plant1 µ بود كه نسبت به تيمار شاهد (عدم استفاده از كلات) به ترتيب 51، 84 و 89 درصد افزايش داشت. ميزان برداشت مس در تيمار 4 ميلي مول كلات MGDA نيز در سطوح آلودگي ذكر شده به ترتيب 5679، 7688 و 8831 g plant1 µ بود كه نسبت به تيمار شاهد (عدم استفاده از كلات) به ترتيب 19، 61 و 85 درصد افزايش داشتند. كاربرد كلات EDDS، سطح مس قابل استخراج با DTPA را افزايش داد. بيشترين مقدار مس قابل جذب در غلظت 4 ميلي مول كلات EDDS و MGDA و در سطح مس 400  ppmبه ترتيب 27.5 و 16.7 درصد بيشتر از شاهد (بدون كلات) بود. ميانگين فاكتور تجمع زيستي در تيمار 4 ميلي مول كلات EDDS و MGDA به ترتيب 0.51 و 0.37 و ميانگين فاكتور انتقال 0.19 بود. جمع بندي نتايج حاصل از اين بررسي نشان داد گياه وتيور، توانمندي خاصي در پالايش خاك هاي آلوده به مس دارد و كلات EDDS با غلظت 4 ميلي مول بر كيلوگرم خاك سبب تشديد جذب مس در ريشه وتيور مي شود؛ در نتيجه وتيور مي‌تواند به عنوان يك گونه مناسب براي تثبيت گياهي مس در نظر گرفته شود كه نه تنها باعث حفاظت خاك شده بلكه خطر آلودگي مس در زنجيره غذايي را نيز كاهش مي دهد و كلات EDDS به عنوان يك تركيب زيست تخريب پذير مناسب كه بازده گياه پالائي وتيور در خاك هاي آلوده به مس را افزايش داده، معرفي مي شود.