تحليل و نقد رويكردهاي رقيب و اشكالات وارده بر تئوري «فقه نظام»

نظريه «فقه نظامات اجتماعي» براي اولين بار توسط شهيد صدر(ره) در كتاب «اقتصادنا» تبلور يافته و به عنوان رويكردي جديد در تفقّه معرفي گرديده است كه در آن مجتهد اسلامي، متفاوت از نگاه خرد و فردي، به فقه و مقوله ي اجتهاد، با يك نگاه سيستمي و مجموعي در پي تحليل مسائل فقهي برآمده و در صدد استنباط «نظامات اجتماعي» از منابع ديني بر مي آيد؛ لذا همچنان كه فقه فردي و متعارف، متكفّل بيان احكام و تكاليف فردي بوده و رسالت ديني شدن افعال و رفتار آحاد مكلّفان را بر عهده دارد، فقه نظام نيز ضمن مستظهر بودن به بناي عقلا و منطقه الفراغ به عنوان يكي از عناصر اصلي اين رويكرد متكفّل استنباط احكام ساختارها و مناسبات حكومتي و اجتماعي در راستاي اداره و مديريّت ديني و الهي جامعه مي باشد. بنابراين فقه نظام، يك رويكردي است حكومت ساز و اجتماع پرور و حاكميّت آفرين در عرصه ي فقاهت و اجتهاد، كه رقبايي را به همآوردخود مي خواند و به ستيز با آنها مي پردازد. «فقه سكولار» و «فقه اجتماعي» به عنوان دو رويكرد اصلي در مقابل رويكرد «فقه نظام» مطرح مي باشند كه اين مقاله با تأكيد بر بازخواني اين ديدگاه ها و طرح اشكالات وارده بر رويكرد فقه نظام و نقض آنها، به اين نتيجه اصرار مي ورزد كه تمامي رويكردهاي مقابل، مردود بوده و توان صف آرايي در برابر رويكرد ادّعايي را ندارند.