نالي و استفاده از امثال و حكم در ديوان

ملا خدر احمد شاه ويسي ميكاييلي، مشهور به نالي(1856-1800م) يكي از بزرگ ترين شاعران زبان و ادب كردي، در مكتب بابان است. زبان سخته و سنجه و هنري او در اشعار، لقب حافظ كردي را براي اين شاعر قرن نوزدهم به وام ستانده است. او به زبان‌هاي: كردي سوراني، عربي، فارسي و تركي تسلط داشته و شعر مي سروده است. ديوان او گستردگي معلومات او را به ويژه در ادب كردي و فارسي و عربي به خوبي نشان مي دهد. او كسي است كه زبان هنريِ شعر كردي را از «هورامي» كه قبلاّ به وسيله ي مولوي كرد به اوج خود رسيده بود، به كردي سوراني تغيير داد. ديوان اشعار اين شاعر بزرگ كرد، مشحون از ظرافت هاي هنري و ادبي است. يكي از درون مايه هاي ديوان او توجه به ادبيات عاميانه، با گونه هاي مختلف آن است. نگارندگان اين مقاله با خوانش كل ديوان نالي، امثال ساير آن را برسي و استخراج كرده اند. نتيجه اي كه از اين پژوهش به دست مي آيد حاكي از آن است كه نالي با وجود آنكه يكي از كلاسيك‌هاي بزرگ شعر كردي و داراي زباني رسمي و استوار است اما ادبيات عاميانه، به ويژه امثال و حكم از موضوعات مورد توجه او بوده و نسبت به دواوين فارسي از اين لحاظ هيچ كم ندارد.