نقد جامعه شناختي سروده وصف گرگ بحتري بر اساس ديدگاه هيپوليت تن

Sociological Criticism of Behtari's Poem Description of Wolf based on Hippolyt Ten’s Approach

نقد جامعه شناختي با مطالعه ادبيات در بافت تاريخي و اجتماعي ، همواره در پي شنيدن فريادهاي هنرمند است. با توجه به اين كه اثر ادبي جزو صور روساختي جامعه است ضرورت دارد كه ناقد علاوه بر متن، توجه خود را به آنچه در اطراف متن مي گذرد، معطوف بدارد. با استفاده از اين نوع نقد مي توان مسايل پشت متن را بيان نمود و مناطق سكوت آن را به حرف واداشت تا به جهان بيني عامه مردم دست يافت. نگارندگان در جستار پيش روي بر آنند تا با در پيش گرفتن روش نقدي- تحليلي و براساس ديدگاه هيپوليت تن (1828-1893م) به نقد جامعه شناختي سروده« وصف ذيب» بحتري، شاعر عصر عباسي، بپردازند. دستاورد پژوهش بيانگر آن است بحتري، با نفوذ در پوست جامعه، در سروده « وصف گرگ» كه يك كل به هم پيوسته ي يكدست است، روابط ديالكتيك جامعه ي آن روز عباسي را به تصوير كشيده است. وي در اين سروده در بيان احساسات و عواطف خود از «معادل موضوعي» استفاده كرده است. او هنرمندانه و كيمياگرانه مفاهيم اجتماعي- تاريخي روزگار خود را بيان مي دارد. اين سروده داراي لايه هاي توتميستي است و گرگ خاكستري، نمادي از تركان است كه نقش اول در جامعه آن روز عباسي را ايفا مي نمودند. و شاعر درشعر( وصف گرگ ) در صدد بيان عدم رضايت خويش از برتري جويي تركان بر جامعه ي عربي بوده است.

Through the study of literature in historical and social context, sociological criticism always seeks to address artist's voice. Given that a literary work is a part of superstructure of the society, the critic should focus both on the text and on what happens around it. In his poem, titled Description of Wolf, which is a conjoint whole, Behtari, who was one of the major poets of the Safavid period, has depicted the dialectic relations of the society. Therefore, the present study has aimed to provide readers with a sociological criticism of the said poem by employing Hippolyt Ten’s descriptive-analytic method. The results suggest that, in this poem, Behtary has used topical equivalents to illustrate his own feelings and emotions. He has artfully and magically described historical and social concepts. The poem includes totemistic layers and the gray wolf is a symbol of Turks who were regarded as the most influential figures back in the kingdom of Shah Abbas. The aforesaid type of criticism can help express the issues behind the words and address the silent parts of the text in order to perceive common people’s worldviews, including poverty, destitution, war and survival.