نقد هستي شناسي رئاليسم انتقادي با تكيه بر مباني نوصدراييان

Criticism of Critical Realism based on New Sadra's Realism

يكي از آسيب‌هاي انديشه ديني در جامعه اسلامي، طرح علوم انساني مبتني بر مباني فلسفي غربي است. راه مقابله با اين آسيب نيز فراهم كردن زمينه‌هاي لازم به منظور ارائه مباني نظري علوم انساني بر پايه فلسفه و حكمت اسلامي معاصر است. يكي از اين موارد، طرح مسائل بنيادين انديشه اسلامي و مقايسه تطبيقي آن با انديشه‌هاي معاصر و تأثيرگذار در جوامع غربي است. بدين منظور در پژوهش حاضر تلاش مي‌شود تا ضمن معرفي مباني هستي‌شناختي رئاليسم انتقادي و حكمت صدرايي، مباني هستي‌شناختي رئاليسم انتقادي بر اساس حكمت متعاليه و از نگاه نوصدراييان ارزيابي گردد و به اين پرسش پاسخ داده شود كه آيا رئاليسم انتقادي مي‌تواند با تكيه بر مباني هستي‌شناختي خود، تبيين صحيحي از واقعيت و هستي داشته باشد يا نه؟ در اين پژوهش با گردآوري اطلاعات به روش كتابخانه‌اي و با استفاده از شيوه تحقيق توصيفي-تحليلي، نهايتاً اين نتيجه به دست آمده كه رئاليسم انتقادي روي بسكار با طرح نظريه سطوح سه‌گانه واقعيت در كنار نظريه معرفت‌شناسي‌اش، همچنان از تبيين واقعيت بازمانده است؛ درحاليكه صدرالمتألهين با طرح مباني هستي‌شناسانه خويش و عيني دانستن حقيقت وجود، و با گذر از حس و عقل و بهكارگيري شهود، دستيابي به واقعيت و تبيين آن را آشكار مي‌سازد.

One of the problems of religious thought in Islamic society is the concept of human sciences based on Western philosophical foundations. The solution is to address the fundamental issues of Islamic thought and its comparative comparisons with contemporary and influential ideas in Western societies in the new topics that have been considered in the field of ontology. For this purpose, the present research, while introducing the ontological foundations of Sadra's wisdom and critical realism, attempts to assess the critical realism in explaining reality based on the findings of new Sadra's wisdom and by using a descriptive-analytical study method seeks to answer the question of whether critical realism can correctly explain the reality by relying on its ontological foundations. Therefore, it ultimately concludes that critical realism, after distinguishing between the necessary belonging of knowledge (what is there) and belongs to Transformations of knowledge (what we can know), with the reduction of the field of science to its transitive heritage, as well as the reduction of the internal content of knowledge into its social dimensions, have cognitive shortcomings and remains to be explained by reality. But According to Sadra, knowledge is divided into two parts; conceptual knowledge and intuitive knowledge and the second one is infallible. Also finding the true method and knowledge of reality is possible by facilitating three sources of cognition and knowledge, which are sense, intellect, and intuition.