كليدواژه :
كنشگر-شبكه , اصالت فرد-جمع-رابطه , جنبش اجتماعي , رئاليسم
چكيده فارسي :
جنبش اجتماعي نمونه‌اي از يك كنش جمعي اثرگذار است؛ اما در چه شرايطي كنش جمعي اثرگذار به وقوع مي‌پيوندد و چگونه تاريخ توسط انسان‌ها تحول مي‌يابد؟ با مروري بر نظريات جامعه‌شناسان در اين باره درمي‌يابيم كه پاسخ هاي متفاوتي به اين پرسش داده شده است. از نظريات فردگرا، جمع گرا و رابطه گرا گرفته تا نظريات تلفيقي، همه در پي پاسخ‌گويي به اين پرسش مهم بوده‌اند. به طور كلي نظريات تلفيقي نسبت به نظريات فردگرا، جمعگرا و رابطه گرا، از موفقيت بيشتري در تبيين جنبش اجتماعي برخوردار بوده‌اند. از جمله منطق‌هايي كه با رويكرد تلفيقي به وجود آمده‌اند، مي‌توان به منطق ديالكتيك، منطق تبييني-تفهمي و منطق رئاليستي اشاره كرد. اين مقاله ضمن اشاره‌اي مختصر به منطق ديالكتيك و منطق تبييني- تفهمي، رسالت شرح منطق رئاليستي در تبيين جنبش اجتماعي را برعهده گرفته است. ازآنجاكه نظريه‌پردازان رئاليست نيز در تبيين جنبش اجتماعي، به رغم اشتراكات مهم، اختلافات اساسي نيز دارند، نياز است تا با روش مقايسه‌اي عيار هر كدام از آنها سنجيده شود. دو روايت برجسته در تبيين رئاليستي كنش جمعي اثرگذار عبارت‌اند از نظريه اصالت فرد-جمع-رابطه زاهد زاهداني و نظريه كنشگر- شبكه برونو لاتور. نگارنده براي عيارسنجي اين دو روايت رئاليستي از جنبش اجتماعي، انقلاب اسلامي ايران را به عنوان نمونه‌اي موردي، در ترازوي اين دو نظريه قرار مي‌دهد. نتيجه اين عيارسنجي، مزيت نسبي هر يك از اين دو روايت رئاليستي را متذكر مي‌شود. نظريه اصالت فرد-جمع-رابطه، براي تبيين لحظه وقوع (زمان حال) يك جنبش مزيت نسبي دارد؛ درحالي‌كه نظريه كنشگر-شبكه، براي تبيين گذشته و آينده يك جنبش اجتماعي بهتر مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد
چكيده لاتين :
The social movement is an example of a Effective collective action. The question is, under what conditions, Effective collective action will take place and how history will be transformed by humans. Looking at the sociologists' views on this, we find that different answers have been given to this single question. From individualist, collectivist, and relationship-authenticity theories to Combination ideas, all sought to answer this question. In general, the combined ideas Compared with individualistic, collectivist, and relationship-authenticity ideas have had more success in explaining the social movement. One of the logic created by the combined approach is the dialectical logic, also explanatory-comprehension logic, and realistic logic. This paper, while briefly referring to dialectical logic and explanatory-comprehension logic, has undertaken the description of the realist logic in explaining the social movement. Since realist theorists also have fundamental differences in explaining the social movement, in spite of important shared meanings, it is necessary to measure each of them in a comparative way. Two prominent narratives in the realistic explanation of effective collective action are the theory of personality- collective –relationship authenticity of Zahed Zahedani and Actor-Network Theory Bruno Latour.The author for examine of the two narratives of the social movement, the Islamic revolution of Iran, as a case study, scale for the comparison of these two theories. The result of this paper is the relative advantage of each of these two realist narratives. The theory of individuality- collective –relationship authenticity, to explain the moment of occurrence (present time), has a comparative advantage to one movement, while the actor-network theory can be used to explain the past and future of a social movement.
