هستي شناسي عدالت؛ بررسي تطبيقي آراي آيتالله جوادي آملي و جان رالز

Justice and Human Nature; a comparative study of Ayatollah Javavdi Amoli's and John Rawls's thoughts

هر نظريه‌اي درباره عدالت مبتني بر مفروضاتي درباره انسان است. لذا لازمه ارائه نظريه اسلامي عدالت، شناخت انسان، حقوق، نيازها و استعدادهاي اوست. در اين پژوهش با استفاده از روش تفسيري و تطبيقي، آراي دو متفكر برجسته معاصر، آيت‌الله جوادي آملي و جان رالز در باب انسان و نسبت آن با عدالت بررسي شده است. آيت‌الله جوادي آملي انسان را داراي دو ساحت فطرت و طبيعت مي‌داند كه بايد ساحت فطرت بر طبيعت حاكم شود و اين امر دلالت‌هاي مهمي، بهويژه در قالب حق هدايت، در نظريه‌پردازي درباره عدالت دارد. از سوي ديگر جان رالز بر ويژگي‌هايي همچون آزادي، برابري، معقول بودن، عقلاني بودن و حس عدالت با مركزيت حق آزادي تأكيد مي‌ورزد. البته او نهايتاً اصول عدالت را در قالب دو اصل بيان مي‌كند كه اصل اول و حاكم آن، اصل آزادي است.

Each theory of justice is based on assumptions about human nature. To advance an Islamic theory of justice, then, needs to define human propensities, rights and capacities. This research considers and compares Ayatollah Javavdi Amoli and John Rawls's viewpoints on human nature, and its relation with justice. Javavdi Amoli believes that human being has two dimensions –Fitrah and (material)nature- and the Fitrah should dominate the (material) nature of man. This belief has significant implications (e.g. the right of guidance) for theorizing about justice. Rawls, on the other hand, concentrates on human characteristics such as liberty, equality, rationality and reasonability, with the centrality of the liberty. He finally articulates his theory of justice in two principles, which the first and dominant one is the right of liberty.