معرفي الهي‌نامه حسيني شيرازي و اثرپذيري وي از مثنوي معنوي

الهي‌نامه، مثنوي چهارم از پنج‌گنج محمد حسين حسيني شيرازي (1184 1249 ق)، از آثار عرفاني دورة قاجار است كه تاكنون پژوهشي دربارة آن انجام نشده ‌است. از الهي‌نامه كه در دستِ تصحيح است، هفت نسخة خطي موجود است كه معتبرترين آن نسخة كتابخانۀ علامه طباطبايي شيراز است كه شاعر آن را تأييد كرده ‌است. الهي‌نامه منظومه‌اي است عرفاني با بيش از نه هزار بيت شامل مناجات‌ها، حكايات و گفتارها كه شاعر براي بخش‌هاي مختلف آن سرآغازهايي به نثر مسجّع و آهنگين نگاشته ‌است. حسيني از عرفاي نعمت‌اللهيه بود و سال‌ها مسند ارشاد و هدايت داشت و با توجه به آشنايي با متون عرفاني كوشيد‌ از آثار عرفاني پيشين به‌ويژه‌ مثنوي براي سرايش اثر خود بهره‌ بگيرد. تأسي جستن حسيني به مولوي و تأثير مثنوي در الهي‌نامه گاه آشكار و گاه پنهان و ضمني است. درج آيات قرآن، استشهاد به احاديث و اشعار، وجود حكايات مشابه، تقليد از ساختار روايي مثنوي، گريزهاي راوي در بين حكايات و بيان انديشه‌هاي عرفاني بيانگر اين ارتباط است. از نظر فكري، انديشه‌هاي شيعي، تأكيد بر عشق در سير و سلوك عرفاني، پيروي از پير و نقد زهد ريايي در اين اثر بارز است. سادگي، روشني و رواني زبان و تصويرسازي‌هاي ملموس الهي‌نامه را اثري دلنشين ساخته ‌است، اگرچه اطناب و تكرار نيز در متن وجود دارد و از ويژگي‌هاي اين اثر است. پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي ضمن معرفي الهي‌نامه و بيان ويژگي‌هاي آن و تحليل ارتباط آن با  مثنوي، نشان مي‌دهد كه اثري ارزشمند و درخور توجه است و براي شناخت سير ادبيات عرفاني توجه به اين آثار ضرورت دارد.