بررسي آزمايشگاهي تأثير ابعاد تخليه كننده تحتاني بر ميزان رسوبات پشت سد در رسوب‌شويي تحت فشار

بهره‌برداري از سدهاي مخزني تاكنون با تاكيد بر اهداف تأمين نيازهاي آبي و مهار انرژي سيلاب و بهبود شرايط زيست محيطي صورت گرفته است و به مسئله‌ي خروج رسوبات از مخزن سد كمتر مورد توجه قرار گرفته است. در اين مطالعه به منظور تعيين روشي جهت بهبود تخليه رسوبات، يك سازه نيم‌استوانه در جلوي تخليه‌كننده تحتاني مورد آزمايش قرار گرفت. آزمايش‌ها با ساخت 16 مدل فيزيكي، با طول و عرض شكاف مختلف در چهار ارتفاع آب، سه قطر نيم‌استوانه و جمعاً 208 آزمايش انجام پذيرفت. نتايج حاصل از آزمايش‌ها نشان داد كه با كارگذاري سازه‌ي نيم‌استوانه در جلوي تخليه‌كننده تحتاني، حجم رسوب‌شوئي افزايش مي‌يابد. به عبارت بهتر يك جفت گرداب چرخشي در داخل سازه نيم‌استوانه در دو طرف محور مركزي دريچه به‌ وجود مي‌آيد كه در اين‌صورت نصب نيم‌استوانه به قطرهاي مختلف، باعث افزايش چند برابري حجم و طول رسوب‌شوئي، نسبت به مدل بدون استوانه مي‌گردد. به‌طوري كه با افزايش چهار برابري ارتفاع شكاف، حجم و طول رسوب‌شويي 101.3 و 27.2 درصد افزايش نشان مي‌دهد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه نصب نيم‌استوانه به قطرهاي12.7، 15.2 و 19.2 به طور متوسط به ترتيب 587، 732 و 829 درصد افزايش حجم رسوب‌شوئي را نسبت به مدل بدون استوانه در پي خواهد داشت. همچنين نصب نيم‌استوانه به قطرهاي 12.7، 15.2 و 19.2 به طور متوسط به ترتيب 94، 106 و 111 درصد افزايش طول رسوب‌شوئي را نسبت به مدل بدون استوانه به‌همراه خواهد داشت.