راهبرد چين در قفقاز جنوبي

در جهان كنوني توسعۀ كشورها بدون دسترسي به منابع و بازارهاي بين‌‌المللي غيرممكن به‌نظر مي‌‌رسد. نخبگان اجرايي چين با درك اين واقعيت در پي بهبود جايگاه اقتصادي و سياسي خود در مناطق مختلف جهان از جمله قفقاز جنوبي هستند. چيني‌ها براي آسان‌سازي و سرعت‌بخشي دسترسي به اين هدف، ابتكار يك كمربند و يك راه را در سال 2013 مطرح كردند. اهميت ابتكار كمربند راه در رفتار منطقه‌اي چين به حدي است كه به‌نوعي به برند سياست خارجي اين كشور تبديل شده است. به‌طوري كه براي ارائۀ تصويري روشن از سياست منطقه­اي چين در نواحي مختلف جهان توجه به اين طرح ضروري به‌نظر مي‌رسد. در اين نوشتار مي‌كوشيم با نيم ‌نگاهي به ابتكار كمربند راه، جايگاه قفقاز جنوبي را در راهبرد بلندمدت چين بررسي كنيم و به اين پرسش پاسخ دهيم كه راهبرد چين در قفقاز جنوبي چيست؟ با ارائۀ چارچوبي نظري از نظريۀ ميان‌‌منطقه‌‌گرايي، استدلال مي‌كنيم كه «چين رويكردي خوشه‌‌اي در برابر قفقاز جنوبي دارد. بدين معنا ‌‌كه اهميت قفقاز جنوبي در سياست خارجي چين در تعامل با كشورهاي همسايۀ اين منطقه (ايران و تركيه) و در قالب طرح‌‌هاي كلاني مانند ابتكار كمربند راه تعريف مي‌‌شود». به بيان ديگر، قفقاز جنوبي حلقۀ فرعي از زنجيرۀ به‌هم پيوستۀ سياست خارجي چين در پهنۀ اوراسيا است. در اين نوشتار راهبرد بلندمدت چين در قفقاز جنوبي را با رويكرد توصيفي-تحليلي و با استفاده از نظريۀ ميان‌منطقه‌گرايي بررسي مي‌كنيم. گفتني است كه براي بررسي فرضيه از داده‌هاي كمي و كيفي، جدول، نقشه و نمودار استفاده كرده‌ايم.