تحليل سياست خارجي روسيه در قفقاز جنوبي بر پايۀ‌ ژنوژئوپليتيك

ژنوژئوپليتيك يا ژئوپليتيك ژنتيكي، يكي از بحث‌هاي جديد در ژئوپليتيك انتقادي است. بر اين اساس، هژموني هر كشوري در محيط پيراموني و فراتر از آن، بايد از همگوني تاريخي و فرهنگي نيز برخوردار باشد. بدون وجود چنين شرايطي، ديگر نمي‌توان از هژموني سخن گفت و تنها بايد به مؤلفه‌هاي سخت‌افزاري، تهديد و قدرت نظامي صرف تكيه كرد. منطقۀ قفقاز جنوبي جمهوري آذربايجان، ارمنستان و گرجستان را در خود جاي داده است. موقعيت ارتباطي اين منطقه با جهان پيرامون در طول تـاريخ و امروز خطوط لولۀ انتقال منابع انرژي، شـرايط ويژه ژئوپليتيكي و ژئواكونوميكي آن را مشخص مي‌سازد. قفقاز جنوبي كه در جنوب روسيه واقع شده است، از محيط‌هاي پيراموني يا به اصطلاح «خارج نزديك» روسيه به شمار مي‌رود. اين منطقه در سياست خارجي روسيه اهميت بسياري دارد. اين كشور مي‌كوشد از تأثير دومينويي بحران اوكراين در اين مناطق بكاهد. با توجه به اهميت اين منطقه در سياست خارجي روسيه، در اين نوشتار، با روش كيفي و بر اساس توصيف و تحليل به اين پرسش پاسخ مي‌دهيم كه هژموني روسيه در منطقۀ قفقاز جنوبي چگونه است؟ اينك، روسيه قدرت مركزي اين منطقه برآورد مي‌شود و در هر سه كشور يادشده نفوذ چشمگيري دارد. اما در نگرش ژنوژئوپليتيك، به‌نظر مي‌رسد كه روسيه در قفقاز جنوبي هژموني ندارد. حضور اين كشور در قفقاز جنوبي، به‌دليل رقابت با قدرت‌هاي غربي و پيگيري سياست اوراسياگرايانه است. به همين منظور، احتمال مي‌رود حضور سخت‌افزاري روسيه در سه كشور ارمنستان، جمهوري آذربايجان و گرجستان با چالش‌‌هايي روبه‌رو شود.