عوامل تأثيرگذار بر واگرايي تركمانان صوفي آناتولي از آل‌عثمان

تركمانان صوفي آناتولي در اوائل دوره عثماني به واسطه حضور و نقش پررنگ در تأسيس و توسعه قلمروي عثماني و برآمدن آن‌ در قامت يك دولت مقتدر، به رغم‌ ماهيت واگرايانۀ غالب بر شيوه زندگي آ‌ن‌ها، با آل‌عثمان همگرايي پررنگي پيدا كرده بودند. بر اين اساس، تركمانان كوچ نشين و نيمه كوچ نشين آناتولي پيرو تصوّف عاميانه و در رأس آ‌ن‌ها دراويش صوفي، مناسبات حسنه اي  با سلاطين نخستين عثماني داشتند.به‌تدريج تحولات تاريخي  اين روند را دچار دگرگوني كرد. عثمانيان در نيمه دوم قرن نهم هجري، قسطنطنيه را فتح كردند و پايتخت خود را به اين كلان شهر جهاني انتقال دادند. به دنبال اين فتح، ديوان سالاري عثماني مرحله جديدي از تكامل و توسعه را تجربه كرد و سياست هاي آل‌عثمان در قبال تركمانان، بانيان پيشين تأسيس دولت عثماني، به شكل بنياديني تغيير يافت؛ اين در حالي بود كه جمعيت پرشماري از تركمانان، بر شيوه‌ها و سنت زندگي عشايري پافشاري مي‌كردند. بنابر يافته‌هاي اين مطالعه، توسعه و تكامل ديوان سالاري عثماني در دوره بعد از فتح استانبول و در رأس آن سه نهاد تيمار، دِوشيرمه و مدرسه، نقش‌ تعيين‌كننده‌اي در روند منزوي‌سازي تركمانان ايفا كردند.افزون براين، سياست تمركزگرايي عثمانيان در مواجهه با تركمانان كوچ‌نشين و نيمه كوچ نشين و نيز تحقير اين گروه ها از سوي نخبگان جامعه عثماني، واگرايي تركمانان صوفي از عثماني‌ها و همگرايي آ‌ن‌ها به صفويان را تشديد مي‌كرد.