ارزيابي خطر استفاده از نانو مواد سلولزي مختلف در صنايع خمير و كاغذسازي

نانوسلولز‌‌ها، نانونشاسته‌‌ها و كيتين‌‌هاي نانوساختاري، فراوان‌ترين نانو مواد زيستي تجديدپذير محسوب مي‌شوند. اين تركيبات به دليل ويژگي‌‌هاي خاص ساختار نانو به‌‌عنوان عوامل بهبود ‌‌دهنده كارآيي بسياري از فرآورده‌‌هاي آتي معرفي شدند. اما تاكنون مشخص نشده است كه ويژگي‌‌هاي خاص نانو چگونه بر ايمني نانو مواد زيستي تاثير مي‌گذارد زيرا آنها به عوامل زيادي بستگي دارند و تاكنون عوامل بسيار كمي از آنها مانند برهم‌كنش‌‌هاي آنها با سلول‌‌ها و موجودات زنده و همچنين شيوه در معرض‌‌گذاري شناسايي شده‌اند. به‌طور كلي نانو مواد زيستي به دليل منشا طبيعي و سازگاري با محيط‌زيست شكل‌هاي حجيم آنها، تركيباتي ايمن محسوب مي‌‌شوند. نتايج منتشر شده در مورد ايمني نانو مواد زيستي نشان داد كه نانو مواد معمولاً براي بشر يا محيط‌زيست سمي نيستند. اما تركيبات كاملا بي‌‌اثر هم نيستند و ممكن است با محيط اطراف برهم‌‌كنش‌‌هايي نيز داشته باشند (به‌‌عنوان مثال اثرات التهابي در آزمايش‌هاي حيواني). اندازه و شكل ذرات، ويژگي‌‌هاي تجمع، درجه شاخه‌‌اي شدن و ويژگي‌‌هاي سطح ويژه در بين ساير عوامل ممكن است برهم‌‌كنش‌‌هاي نانو مواد زيستي را با سلول‌‌ها و موجودات زنده تحت تاثير قرار دهند. علاوه‌براين، به‌‌دليل تغيير زياد در ويژگي‌‌هاي نانو مواد زيستي، نتايج آزمايش سميت به‌دست آمده براي نمونه‌‌هاي آزمايش شده معتبر گزارش شده است. اما اين مسئله همچنان به تحقيقات و دانش بيشتري در مورد برهم‌‌كنش‌‌هاي نانو مواد با موجودات زنده نياز دارد. لذا، ايمني نانو مواد زيستي بايد به‌طور موردي ارزيابي شود و قوانين و دستورالعمل‌هاي راهنماي فعلي در مورد استفاده از نانو مواد نيازمند توسعه مي‌باشد. علاوه بر اين توليدكنندگان نانو مواد‌‌ زيستي بايد مشابه با محصولات برپايه آنها از ايمني محصولات خود طي چرخه كلي حيات فرآورده‌‌ها اطمينان حاصل نمايند. نانو ذرات، به دليل اندازه كوچك و سطح زياد، واكنش‌پذيري بسيار زيادي از خود نشان مي‌دهند. همين ويژگي موجب مي‌شود تا نسبت به ذرات درشت‌تر خطر حريق و انفجار بيشتري ايجاد كنند. از مهم‌ترين روش‌هاي كنترل مواجهه با نانو ذرات مي‌توان به حذف خطر، جايگزيني مواد و فرآيندهاي پرخطر با مواد و فرآيندهاي كم خطر، محصوركردن، كنترل‌هاي مهندسي، كنترل‌هاي مديريتي و استفاده از تجهيزات حفاظت فردي اشاره كرد.