كليدواژه :
علوم انساني اسلامي , راهبرد تحول , منطق ساخت , منطق شناخت
چكيده فارسي :
بشر امروز فقط درصدد كشف و فهم مجهولات نيست؛ وي مي‌خواهد علاوه بر كشف به منطقِ تصرف، تغيير و طراحي دوباره دست يابد. به عبارت ديگر انسان هنگامي كه سراغ كشف مجهول مي‌رود هر مجهولي را نمي‌خواهد كشف كند بلكه مجهولي را كشف مي‌كند كه به وي قدرت تغيير، ساخت و توليد مي‌دهد. البته اين تلاش انسان منحصر در دنياي طبيعي نيست بلكه روابط انساني و نهادهاي اجتماعي را نيز دربرمي‌گيرد؛ در دست‌يابي به اين منظور، علوم انساني به خدمت گرفته مي‌شود.
به خاطر بي‌توجهي به عنصر «ساخت» و طراحي منطق آن، جوامع مسلمان به خصوص در علوم انساني مانند حقوق، سياست، اقتصاد و... با يافته‌هاي جهان غرب به عنوان موضوعات جديد برخورد نموده و تلاش كرده‌اند با منطق «شناخت» به مواجهه يا استفاده از آن‌ها بپردازند؛ يافته‌هايي كه بر اساس منطق ساختِ متناسب با بنيان‌هاي نظري و زيست‌بوم فرهنگي-تاريخي غربي‌ها طراحي شده است. چنين امري نه تنها كمك شاياني به جوامع مسلمان نكرده، بلكه موجب ناهماهنگي در ساختار معرفتي و اجتماعي مسلمانان نيز شده است. راهبرد اساسي اين است كه انديشمندان مسلمان بتوانند با طراحي منطقِ ساختِ مبتني بر مباني معرفتي و ديگر مباني، نيازها را شناسايي كنند و نهادها و ساختارهاي متناسب فرهنگي، حقوقي، سياسي و اقتصادي را بر اساس آن طراحي و مديريت نمايند.
نوشتار حاضر تلاش مي‌كند با تفكيك «منطق شناخت» از «منطق ساخت» به عناصر اصلي منطق ساخت و تبيين آن‌ها دست يابد.
چكيده لاتين :
Nowadays man is not just seeking to discover and understand the unknowns; rather, he tries to achieve the logic of possession, change and redesign; in other words, when he starts discovering an unknown, he does not want to discover any unknown, but he tends to discover the one which gives him the power to change, construct and produce. Of course, this human effort includes not only the natural world but also the human relations and social institutions. In order to achieve this intended purpose, the humanities are employed.
Due to neglecting the element of " construction" and its logical design, Muslim communities have treated the findings in the western countries, especially in the humanities, such as law, politics, economics, and so on, as new subjects and attempted to deal with or apply them by the logic of "knowledge"; the findings which have been designed based on the logic of construction in accordance with the theoretical foundations and cultural-historical ecology in the western countries. This fact not only has not helped the Muslim community but also has caused disharmony in the epistemic and social structure of Muslims. The basic strategy is that the Muslim thinkers should be able identify the needs in this area by designing the logic of construction based on the epistemic and other foundations, and should be able to design and manage cultural, legal, political, and economic institutions and structures according to those needs.
This paper tries to achieve the main elements of the logic of construction and their explanation by separating "the logic of knowledge" from "the logic of construction".
