نقدي بر هرمنوتيك به‌عنوان روشي براي فهم متون ديني و روان‌شناسي

Critical view to hermeneutics as a method of interpretation of religious texts and psychology

هرمنوتيك را هنر تفسير متن دانسته‌اند و روش هرمنوتيكي مي‌تواند روشي براي فهم و تفسير هر متني از جمله متون ديني و علمي باشد. در نوشته حاضر به روش‌هاي هرمنوتيكي به لحاظ سير تاريخي و كاربردي (هرمنوتيك متني و فلسفي) پرداخته شده و از جهت دسترسي به ذهنيت مؤلف و معناي متن به دو نوع شيوه تفسير دستوري و روان‌شناختي (فني) اشاره شده است. همچنين با توصيف ديدگاه امثال شلايرماخر ، ديلتاي ، هايدگر و گادامر رويكرد هرمنوتيكي آن‌ها نقد و بررسي شد؛ همان‌گونه كه به نگاه امثال ويگوتسكي و آزوبل درباره رفتار و ويژگي‌هاي انسان به‌عنوان يك متن پژوهشي پرداخته شد. همچنين از مسائل مورد توجه در حوزه هرمنوتيك، تفاوت «تأويل يا تفسير قرآن كريم» با ساير متون حتي با متن كتاب مقدس است. انديشمندان علوم قرآني و نيز مفسران در سامان‌دادن بحث تأويل قرآن كريم و روشمندكردن آن سهم بسزايي داشته‌اند؛ از جمله اينكه براي تفسير و تأويل قرآن ضوابط و معيارهايي وجود دارد تا مفسر را ياري رساند تا در ورطه تفسير به رأي نيفتد. اما مي‌توان گفت محدوديت‌هايي چون تفسير به رأي و نسبي‌گرايي هم در تفسير متون ديني و هم علمي از جمله در حوزه تعليم و تربيت و مباحث روان‌شناختي وجود دارد. هدف اين پژوهش «نگاهي نقادانه به هرمنوتيك به‌عنوان روشي براي فهم متون ديني و روان‌شناسي» است. به اين منظور با بررسي برخي منابع و متون مرتبط با موضوع و با روش توصيفي-تحليلي، نوشته حاضر به دنبال پاسخي براي پرسش‌هاي زير است: 1- با توجه به متون روان‌شناسي و حوزه تعليم و تربيت، اگر مجموعه زندگي انسان به مثابه «متني» است با قابليت تفسير، اين تفسير چگونه و با چه ويژگي‌هايي امكان‌پذير است؟ 2- آيا از روش هرمنوتيك مي‌توان به‌عنوان روش تحقيق و پژوهش در مطالعات ديني بهره برد؟ 3- محدوديت‌ها و كاستي‌هاي روش هرمنوتيك در رويكردهاي دوگانه ديني و روان‌شناسي كدام است؟

Hermeneutics of art known text commentary and hermeneutics method can be the path of understanding and interpretation of any text, including religious and scientific texts. In writing, studying the hermeneutical methods in terms of historical and functional (text and philosophical hermeneutics) as well as the access to the mind of the author and meaning of the text into two kinds of grammatical interpretation and psychological practices (technical) are mentioned. It also describes the views of the likes of Schleiermacher, Dilthey, Heidegger and Gadamer's hermeneutics approach them critically examined, As look at the likes of Vygotsky and Ausubel about the behavior and characteristics of human was discussed as a research text. Also of concern in the field of hermeneutics, the difference "hermeneutic or interpretation of the Qur@n" with other texts even with the text of the Bible. Including that there are criteria for the interpretation of the Quran,To assist the interpreter to be not in the abyss tafsir bi-al-ra’y (interpretation based on personal opinion ). Quranic scholars and Commentators also discussed the organization of the interpretation of the Quran and Systematizing it have contributed. But it can be said, there is restrictions such as tafsir bi-al-ra’y (interpretation based on personal opinion ) ,and relativism in the interpretation of religious texts and scientific ,Including in the field of education and psychological issues as well. The aim of this study is critically view to hermeneutics as a method of interpretation of religious and psychology texts. For this purpose, by examining some of the relevant texts and sources related to the topic and with descriptive – analytical method, this paper is trying to answer the following questions: 1- According to psychology and field of education texts, If a man lives as text with the ability to interpret, this interpretation of how and with what characteristics is it possible? 2- Is the hermeneutic method can be used as a method of research in religious studies? 3- What are Limitations and shortcomings hermeneutics method in the dual approach religion and psychology?