جايگاه «فراروان‌شناسي» در روان‌شناسي اسلامي

The Position of parapsychology in Islamic Psychology

سؤال اصلي پژوهش اين است كه «فراروان‌شناسي» در روان‌شناسي اسلامي چه جايگاهي دارد؟ آيا مي‌توان در روان‌شناسي اسلامي، از «فراروان‌شناسي» بي‌نياز بود؟ روش اين پژوهش عبارت است از: تحليل محتواي متون ديني و روان‌شناختي به‌صورت نظري و مفهومي. دستاوردهاي پژوهش نيز عبارت است از: 1. «فراروان‌شناسي» در روان‌شناسي معاصر وارد شده است؛ 2. تجليات و مصاديق فراروان‌شناسي در بعضي جوامع امروزي، بسيار متنوع و زياد است؛ 3. روان‌شناسي اسلامي، به‌تناسب موضوعاتي مثل «ايمان به غيب»، «انگيزه‌هاي متعالي»، «ادراكات فراحسي» و... كه مطرح مي‌كند، ارتباط روشني با «فراروان‌شناسي» ايجاد مي‌كند؛ 4. اگر بخواهيم رفتارهاي انسان را در مقياس دنيا و آخرت بررسيِ روان‌شناختي كنيم، چاره‌اي نداريم جز اينكه به امور فراروان‌شناختي نيز توجه داشته باشيم.

The main question of this research was: Where is the position of parapsychology in Islamic psychology? Doesn't Islamic psychology need meta-psychology? Content analysis of religious and psychological texts was theoretically and conceptually applied in this research. The research results are: 1. parapsychology is in contemporary Psychology; 2. In some societies existing today, the examples of parapsychology are very various; 3. There is an obvious relationship between Islamic psychology and parapsychology because of some issues like "faith in the unseen", "high motivations", and "extrasensory perceptions" that Islamic psychology arises; 4. If we want to do a psychological analysis of human's behaviors in the scale of this world and the other, we have no choice but to pay attention to meta-psychological issues.