بررسي و تحليل نظريه فلسفه‌هاي مضاف به مثابه رويكردي روششناختي در تحول علوم انساني

An Analysis and Study on the Theory of Additional Philosophies As a Methodological Approach towards the Evolution of Humanities

رويكرد فلسفه‌هاي مضاف، به دنبال توليد علوم انساني و اجتماعي، و با دغدغه عينيت بخشيدن به جريان فلسفه در عالم خارج، ضمن ارائه نگاه انتقادي و آسيب‌شناختي به فلسفه اسلامي موجود، درصدد عبور فلسفه از وضعيت اطلاقي و انتزاعي است؛ به گونه‌اي كه در نظريه‌هاي علمي امتداد يابد. اين نگاه تلاش كرده مباني فلسفي جديد كاربردي را دراندازد و حكمتي نوين تأسيس كند كه هم اسلامي باشد، و هم انسان انضمامي به عنوان موضوعش قرار گيرد. درواقع اين حكمت جديد، معلول رويكرد فلسفه‌هاي مضاف بوده، متأثر از انگاره فلسفه فلسفه اسلامي است. طبق اين ادعا، توليد علوم انساني اجتماعي، بايد مبتني بر يك عقلانيت پايه ديني، يعني فلسفه جامع اسلامي كه جنبه كاربردي دارد، پديد آيد. صبغه اسلامي علوم نيز ناشي از اسلاميت فلسفه است. البته فلسفه مضاف در اين نگاه، مشترك لفظي است كه شامل فلسفه‌هاي مضاف به واقعيت و فلسفه‌هاي مضاف به علوم است. البته با نگاه انتقادي به اين نظريه، مي‌توان گفت اين رويكرد نتوانسته ارتباط روشمند بين فلسفه مضاف و فلسفه عام اسلامي برقرار كند و حكمت نوين نيز، به لحاظ مبنايي و روشي، ظرفيت كاربردي كردن فلسفه موجود را ندارد. اساساً فلسفه ادعايي، ذاتاً قابليت امتداد اجتماعي و نقشآفريني در نظريه‌پردازي را ندارد، اين نظريه به لحاظ ساختاري فاقد انسجام است و از انضمام سازه‌هاي ناهمگون به يكديگر تشكيل شده است.

The theory of “additional philosophies”, with a concern for objectifying philosophy in outside world, seeks for production of humanities and social sciences. Besides that, it tries to cross over the philosophy from an abstract position to extend over scientific theories. The outlook tries to bring about a new set of practical philosophical bases and founds a modern philosophical wisdom (Hikmat) that is Islamic and catches concrete human as its subject. In fact such a Hikmat is the result of additional philosophies’ approach and the outcome to the paradigm of the philosophy of Islamic philosophy. Therefore, production of social Humanities should take place under the authority of a religious based wisdom, means an all-embracing Islamic philosophy with practical policies. Here the Islamic essence of the sciences would originate from the philosophy. Within such outlook, additional philosophy is considered as a common expression that means both additional philosophies to reality and additional philosophies to sciences. Critically speaking, this approach was not able to create a methodological connection among additional philosophy and Islamic general philosophy. Also the new Hikmat lacks the ability to make philosophy practical, either fundamentally or methodically. Basically, philosophy does not claim to extend over social arenas and to have a role in theory- making. Thus the theory lacks coherence structurally and is shaped as a result of compiling heterogeneous structures.