بررسي ترجمه بينانشانه اي نظام كلام و تصوير در نگاره‌ي «گذر سياوش بر آتش» عبدالوهاب كاشي

روايت گذر سياوش از آتش يكي از داستان‌هاي قديمي ايراني است كه وارد عالم نقاشي شده و نسخه‌هاي مصور بسيار زيبايي از آن موجود است. گفتني است كه بيشترين نگاره‌ها در تاريخ نقاشي ايران متعلق به اين روايت است. تصوير و كلام همواره در نگارگري ايراني دو متن مستقل و متفاوت از يكديگر معرفي شده‌اند؛ اما بينامتنيت اين دو متن مستقل و متفاوت را به گفت‌وگويي دروني با يكديگر مي‌كشاند. با بررسي روابط بينانشانه اي ميان تصوير و كلام باوجود دو نظام متفاوت در يك بستر (كلام و تصوير) و همچنين تبديل نظام نشانه اي متن ادبي به نظام تصوير از منظر ژرار ژنت كه در دسته تراگونگي از مطالعات بيش متني قرار مي‌گيرد، نوعي ترجمه بينانشانه اي استخراج مي شود. پژوهش حاضر برآن است با تأكيد بر مطالعه بينامتني، رابطه كلام و تصوير را در نگاره «گذر سياوش بر آتش» به‌لحاظ تعامل ميان متن ها بررسي كند و سپس به چگونگي ترجمه بينانشانه اي اين نگاره بپردازد تا مشخص نمايد نگارگر در ترجمه روايت به نظام نشانه اي تصويري تا چه حد به همسان‌سازي و مناسب‌سازي و تغييرات براي جابه‌جاي بين دو نظام نشانه‌اي متفاوت دست يازيده است. درنهايت با بررسي بينامتني نظام‌هاي نشانه‌اي متن‌هاي مذكور شباهت‌ها و تفاوت‌هاي داستان سياوش در شاهنامه و نگاره «گذر سياوش بر آتش» در شاهنامه طهماسبي آشكار شد. نتايج حاكي از آن است كه نگارگر با آگاهي از پيش متن براي تطابق و مناسب‌سازي در يك فرم هنري جديد به همانندسازي بازتاب جامه سپيد سياوش، هم‌حضوري رابطه آتش، رنگ سياه اسب سياوش، حضور سودابه در ايوان  عمارت و تغيير رنگ كلاهخود سياوش در فرايند برگرفتگي نظام نشانه‌اي كلام در نگاره پرداخته است.