مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مدل سازي دوبعدي حوضه و سيستم نفتي ترشيار ي كرتاسه: مثالي از فروافتادگي دزفول

چكيده فارسي :

توليد هيدروكربن از سنگ منشا حاصل فرآيندهاي فيزيكي و شيميايي است. مدل سازي سيستم هيدروكربني ابزار قدرتمندي جهت شبيه سازي اين فرآيندها بوده كه از يك تا سه بعدي را شامل مي شود. بر اساس مطالعات گذشته، مهم ترين سنگ هاي منشا در فروافتادگي دزفول شمالي سازندهاي سرگلو، گرو، كژدمي و پابده هستند. اين مطالعه به منظور ارزيابي و تكامل سيستم هاي هيدروكربني با استفاده از روش مدل سازي يك بعدي دو حلقه چاه و مدل سازي دو بعدي يك مقطع )شمال شرقي ‌جنو بغربي( در فروافتادگي دزفول شمالي مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج مدل سازي نشان داد كه سازند پابده ب هدليل عمق تدفين اندك به پختگي و بلوغ لازم براي توليد هيدروكربن نرسيده است و سازندهاي سرگلو و گرو تقريبا در كليه مدل ها حداكثر پختگي را تجربه كرده اند. اين دو سنگ منشا در حال حاضر در پنجره گازي قرار دارند. با توجه به زمان كوهزايي زاگرس، سازند كژدمي يكي از موثرترين سنگ هاي منشا در شارژشدگي ميادين منطقه است كه در پنجره نفتي قرار دارد و ميزان پختگي آن از شرق به غرب منطقه فروافتادگي دزفول كاهش مي يابد. با توجه به اينكه منطقه فروافتادگي دزفول داراي تكتونيك آرامي بوده و نوسانات عمقي زيادي در اين منطقه مشهود نيست، در مقطع مذكور نيز تغييرات زيادي در بلوغ سازندهاي منشا نبوده است. نتايج مدل مهاجرت حاكي از آن است كه نشت از سازند كژدمي فقط از محل تاقديس ها اتفاق مي افتد و فشار پوش سنگي كژدمي مانع از عبور هيدروكربن ها در خارج از محدوده تاقديس ها شده است. اتصال سيستم هاي نفتي كرتاسه پيشين و مياني فقط در محل ميادين ب هدليل ژئومتري و بعضا حضور گسل ها رخ مي دهد و جداشدگي اين دو سيستم توسط سازند كژدمي اتفاق مي افتد. اين مقطع مهاجرت هيدروكربن را در مخازن زير كژدمي با شدت نسبتا زياد به سمت دشت آبادان نشان مي دهد.