مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اهميت گياهان خانواده گندميان در طبيعت و زندگي انسان

چكيده فارسي :

خانواده گندميان (Gramineae يا Poaceae) داراي 700 جنس و 11000 گونه در دنيا است. در ايران حدود 136 جنس، 485 گونه، 32 زيرگونه و 59 واريته از اين خانواده گزارش شده است كه از اين تعداد 26 تاكسون انحصاري ايران است. جنسهاي Bromus ، Stipa ، Festucaو Agropyron بيشترين سهم از اين خانواده را در تيپهاي گياهي مراتع ايران دارند. جنس Stipa با 20 گونه يكي از مهمترين جنسهاي اين خانواده در ايران است. اين خانواده مهمترين خانواده گياهان گلدار از نظر پراكنش جغرافيايي، اكولوژي و اقتصادي است. دانههاي خانواده گرامينه بهطور مستقيم 60% غذاي مصرفي انسان و حدود 20% پروتئين جيره غذايي دنيا را بهطور غير مستقيم تشكيل ميدهند. بسياري از مهمترين علفهاي هرز دنيا از گندميان هستند. علفزارها 37% از اراضي خشكيهاي زمين را دربر گرفتهاند و معاش در حدود يك ميليارد نفر از كشورهاي در حال توسعه به آنها وابسته است. سازمان ملل متحد شناسايي مراتع و علفزارها و اهميت تغذيه دام از آنها را بهعنوان يك راه حل براي چالش تغذيهاي جمعيت رو به افزايش جهان در آينده در نظر گرفته است. در يك اكوسيستم علفزار فقط در حدود 20% گونهها متعلق به خانواده گرامينه است ولي همين تعداد قادرند تا حدود 90% بيوماس كل را توليد كنند. در حدود 16% مراتع در حال حاضر دستخوش تخريب بوده و يا به اراضي كشاورزي تبديل شدهاند. احياء و بازسازي اراضي تخريب يافته (از جمله علفزارها) يكي از بزرگترين امكانات بالقوه كاهش گازهاي گلخانهاي در بخش كشاورزي است. مديريت چراي مراتع ميتواند نقش كليدي در كاهش كربن اضافي داشته باشد.