ارزيابي پيامدهاي نواحي صنعتي بر توسعه روستايي (نمونه موردي روستاي خيرآباد استان مركزي)

Assessing the Impact of Industrial Areas on Rural Development (Case Study of Kheirabad Village of Markazi Province)

صنعتي‌سازي به عنوان يكي از رويكردهاي توسعه روستايي را مي‌توان در دوگروه تقسيم‌بندي كرد. گروه اول صنايعي هستند كه در ارتباط و مكمل فعاليت‌هاي اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي روستا هستند و مي‌توانند اثرات مثبتي بر جوامع روستايي داشته باشند. دسته دوم در ارتباط با فضاي روستا نيستند و معمولاً جانشين فعاليت‌هاي اقتصادي روستا مي‌شوند. نواحي صنعتي روستايي بر اساس ويژگي‌هايي كه دارند در دسته دوم قرار مي‌گيرند كه رويكرد غالب برنامه‌ريزان كشور ما نيز بوده و تاكنون از اين راهكار به كرات بهره گرفته شده است. فرض مقاله حاضر اين است كه چنين نواحي در حين اينكه كارايي لازم را ندارند، مي‌توانند آثار زيان‌باري نيز به دنبال داشته باشند. همچنين هدف پژوهش حاضر بررسي تاثير ايجاد نواحي صنعتي بر توسعه روستايي (نمونه موردي: روستاي خيرآباد استان مركزي) است. به همين منظور، به ارزيابي اثر ناحيه صنعتي در روستاي خيرآباد واقع در شهرستان اراك پرداخته شده است. روش ارزيابي اين پژوهش تجزيه و تحليل بر اساس پرسش‌نامه و با استفاده از روش مقايسه‌اي من‌ويتني و تحليل عاملي بوده است. نتايج حاصله نشان مي‌دهد كه اثر صنعتي‌سازي بر روي ابعاد اقتصادي، اجتماعي و زيرساختي مثبت و بر روي ابعاد فرهنگي، كشاورزي، گردشگري، محيط‌ زيستي و كالبدي منفي بوده است.

Industrialization as one of the rural development approaches can be divided into two groups. The first group are industries that are related to and complementary to the social, economic, and environmental activities of the village and can have positive effects on rural communities. The second category is not related to rural space and usually substitutes for rural economic activities. Rural industrial areas, according to their characteristics, fall into the second category, which is also the dominant approach of our country planners and so far this approach has been used frequently. The assumption of the present paper is that such areas can have harmful effects while not performing well. The purpose of the present study is to investigate the impact of industrial areas on rural development (Case Study: Kheirabad Village of Markazi Province). To this end, the impact of the industrial zone on the village of Kheirabad in Arak city has been evaluated. The evaluation method of this study was questionnaire-based analysis using Mann-Whitney comparative method and factor analysis. The results show that the effect of industrialization on economic, social and infrastructural dimensions is positive and on cultural, agricultural, tourism, environmental and physical dimensions is negative.