عنوان مقاله :
بررسي جايگاه حفاظتي گونه‌اي نادر به نام Smirnovia turkestana در ايران
پديد آورندگان :
بتولي، حسين موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، تهران، ايران , جم‌زاد، زيبا موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، تهران، ايران , جليلي، عادل موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، تهران، ايران
كليدواژه :
جايگاه حفاظتي , دُم‌گاوي , گونه در معرض خطر انقراض , ماسه‌زارها , گونه نادر و انحصاري
چكيده فارسي :
درختچه «دُم‌گاوي» (Smirnovia turkestana Bunge)انحصاري تپه‌هاي ماسهاي فعال و روان است. رويشگاه اين گياه صرفا" در اراضي ماسهاي بيابان‌هاي مركزي (استان‌هاي اصفهان و سمنان) و تا حدودي نواحي شرقي كشور (خراسان رضوي) واقع شده است. اين مناطق در بخش دشتي ناحيه رويشي ايراني- توراني و در محدوده ارتفاعي 750 تا 1200 متر از سطح دريا استقرار دارد. جايگاه حفاظتي اين گونه بر اساس معيارهاي اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN) و با استفاده از سه معيار ميزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعيت، تعيين شد. سطح تحت اشغال (AOO) گونه دُم‌گاوي، با اندازه‌گيري ميداني در رويشگاه‌هاي آن، 1/21 كيلومترمربع، ميزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO) با استفاده از نرم افزار ژئوكت 3/67126 كيلومترمربع برآورد شد. بنابراين بر اساس نتايج اين تحقيق و باتوجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعيت، جمعيت به شدت منفك از يكديگر، تجديد حيات محدود به دليل توليد محدود بذر و كيفيت رويشگاه، دُم‌گاوي در طبقه در معرض انقراض (EN) قرار مي گيرد. بررسي‌ها نشان داد، فشار چراي دام‌هاي مازاد بر مرتع، ريشه‌كني توسط افراد بومي و محلي به‌منظور استفاده سرشاخه‌هاي آن در زراعت (سايه‌بان) و خشك‌سالي‌هاي بي‌سابقه دهه اخير، از عوامل اصلي تهديدكننده اين درختچه نادر تلقي شده كه ضرورت دارد به‌عنوان ذخيره ژنتيكي طبيعي مورد حفاظت ويژه قرار گيرد.
چكيده لاتين :
no abstract
عنوان نشريه :
طبيعت ايران
