آن مردِ سلطاني؛ استاد ابومنصور (نمونه‌اي از حضور زردشتيان در تشكيلات ديواني و سپاهي آل بويه)

جامعه زردشتي ايران با فروپاشي دولت ساساني و چيرگي اسلام، فراز و فرودهاي بسياري ديد؛ البته نه آن‌گونه مطرود شد كه گمان مي رود و نه توانست اقتدار پيشين را حفظ كند. جامعۀ زردشتي بر آن شد تا با اثبات صاحب كتاب بودن و قرار گرفتن در كنار ديگر ملل اهل كتاب و پرداخت جزيه، ادامۀ حيات خويش را ممكن سازد. وجه ديگر امكان حيات آنان، در قالب حضور فعال در امور ديواني و حفظ اين جايگاه تا سدۀ پنجم قمري بود. زردشتيان دبيران و ديوانيان دقيق و ماهري بودند. دولت اميران آل بويه كه در پي احياي سنت هاي ايراني بود، فرصت بيشتري به ديوانيان زردشتي داد. موضوع اين گفتار به شيوۀ تحليل تاريخي، بررسي يكي از شخصيت هاي زردشتي به نام ابومنصور است كه در زمان بهاءالدوله ديلمي (حك: 379-404ق) ضمن حفظ جايگاه علمي و ديني خود نزد هم‌دينانش، مصدر خدمات مهم ديواني بود. نام و ياد او با عنوان «استاد ابومنصور» كه نشانگر جايگاه علمي اوست، در منابع نويافتۀ زردشتي و همچنين در متون تاريخي عربي آمده است. او با بهره‌گيري از شهرت و جايگاه خويش توانست در تدوين و جمع‌آوري منابع ديني زردشتي نقش‌ساز باشد و با نفوذ سياسي و ديواني توانست جايگاه زردشتيان را در ساختار قدرت آل بويه ارتقا دهد. آزادي نسبي مذهبي اين دوره، رشد شخصيت‌هاي زردشتي را فراهم ساخته بود.