عنوان مقاله :
مخاطرات محيط زيستي فراروي دانش بومي ماسه‌زارهاي بياباني
پديد آورندگان :
بتولي، حسين موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، تهران، ايران
كليدواژه :
مخاطرات محيط زيستي , ماسه‌زارهاي بياباني , نواحي گرم و خشك بياباني , بيابان‌هاي ماسهاي
چكيده فارسي :
ماسه‌زارهاي بياباني يكي از شكل‌هاي ژئومورفولوژي غالب گستره نواحي گرم و خشك بياباني به شمار مي‌آيد كه به‌واسطه ساختار عوامل تشكيل‌دهنده اين رخساره، از شرايط ادافيكي خاصي برخوردار مي‌باشند. وجود خاك‌هاي ماسهاي با نفوذپذيري بسيار زياد و حساس در برابر فرسايش بادي، حاكميت طوفان شن، فقر مواد غذايي خاك، كمبود رطوبت نسبي، فراواني انرژي نوراني خورشيد، نقصان نزولات جوي و خشكي مفرط هوا، از جمله ويژگي‌هاي برجسته ماسه‌زارهاي بياباني مي‌باشد كه استقرار گياهان شن‌دوست را محدود ساخته و تنوع و تراكم پوشش گياهي نيز پائين مي‌باشد. (بتولي و شاهمرادي، 1391).
اراضي ماسهاي كه به بيابان‌هاي ماسهاي يا« ارگ» موسوم است از عوارض مهم در مناطق بياباني مي‌باشند. اين نوع بيابان‌ها در نتيجه فرسايش شديد ساير مناطق و حمل ماسه و انباشته شدن آن حاصل مي‌شوند و در صورت تداوم وزش باد و طوفان در اين مناطق، تپه‌هاي ماسهاي جديد دائماً تشكيل مي‌گردند (احمدي، 1387). مناطق خشك و بياباني يكي از اكوسيستم‌هاي بسيار حساس موجود در طبيعت مي‌باشد كه به‌واسطه عوامل محدودكننده متنوع حاكم بر اين مناطق، باعث ايجاد شرايط خاص زيست محيطي شده و نتيجتا" تنوع گياهي آن بسيار محدود مي‌شود (كردواني، 1374). بيش از چهل و شش هزار كيلومتر مربع از اراضي بياباني كشور را پهنه‌هاي ماسهاي تشكيل مي‌دهد (عباسي، 1392). اگرچه در بخشي از گستره ماسه‌زارهاي بياباني به لحاظ استقرار گياهان ماسه‌دوست، امروزه به‌عنوان تپه‌هاي شني پوشيده از گياه تلقي شده و جزء اراضي ماسهاي تثبيت شده قرار مي‌گيرند، با وجود اين در بخش قابل توجهي از پهنه‌هاي شني كه بدون پوشش گياهي بوده و به لحاظ حاكميت باد و سيطره انواع استرس‌هاي محيطي، جزء تپه‌هاي ماسهاي فعال و روان قرار داشته و هر ساله با جابجائي خود مشكلات فراواني را براي جاده‌ها، اراضي كشاورزي، شهرها و تأسيسات وارد مي‌آورند و پيوسته نيز در حال پيشروي هستند (بتولي، 1381)...
چكيده لاتين :
no abstract
عنوان نشريه :
طبيعت ايران
