بررسي و تحليل اثرات ناهنجاري دماي سطح درياي سياه برتغييرات الگوي رخداد دما و بارش غرب و شمال غرب ايران

Investigation and analysis of the Black Sea’s surface temperature anomalies effects on the temperature and precipitation of West and Northwest of Iran

برهمكنش جو-اقيانوس به دليل انتقال تكانه انرژي تأثير به سزايي در سيستم‌هاي جوي ايفا مي‌كند. در اين ميان نوسانات سطح دريا اثرات متنوعي بر تغييرپذيري عناصر اقليمي دارد. هدف از اين مطالعه بررسي و تحليل اثرات ناهنجاري‌هاي دماي سطح درياي سياه بر دما و بارش غرب و شمال غرب ايران است. براي اين منظور دماي سطح آب پهنه آبي درياي سياه () از سايت NCEP/NCAR اخذ شده است. بعد از استخراج 1، آمار بارش روزانه دما و بارش 108 ايستگاه براي در پهنه غرب و شمال غرب كشور طي دوره آماري 1341 تا 1390 به‌دست‌آمده. سپس به كمك ضريب همبستگي پيرسون رابطه دما و بارش شمال غرب با ناهنجاري‌هاي مثبت و منفي دماي سطح درياي سياه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه ناهنجاري‌هاي مثبت دماي سطح درياي سياه بيشتر دماي غرب كشور را تحت تأثير قرار داده است به‌طوري‌كه ضريب تغييرات مكاني دما در زمان حاكميت ناهنجاري‌هاي منفي درياي سياه بيشتر بوده است. اين در حالي است كه دماي شمال غرب كشور بيشتر با ناهنجاري‌هاي منفي در ارتباط است. در مورد بارش وضعيت متفاوت است به‌طوري‌كه بارش در پهنه غرب و شمال غرب بيشتر با ناهنجاري‌هاي منفي دماي سطح درياي سياه ارتباط دارد كه در اين ميان استان‌هاي غربي بيشتر تحت تأثير قرار دارند. در زمان ناهنجاري‌هاي مثبت تنها استان‌هاي اردبيل، آذربايجان شرقي و غربي آن ‌هم به‌طور ضعيفي تحت تأثير ناهنجاري‌هاي مثبت دماي سطح درياي سياه مي‌باشند.

The average temperature in the study area in the negative phase is 8.1 ° C, while in its positive phase it reached 18.05 ° C. In the case of precipitation, the situation is reversed, as long as the greatest atmospheric depletion occurs during the positive Black Sea’s surface temperature anomalies. As the average rainfall in the west and northwest of Iran during the negative phase of the Black Sea is 321.2 mm, while in the positive phase, it was reached 21.89 mm. That's about 21 percent of the annual precipitation (410/4 mm), and about 80 percent of the rest occurred in the negative phase of the Black Sea’s surface temperature. In the negative phase of the Black Sea’s surface temperature, the coefficient of spatial variation for the temperature has increased so that the difference between the central indicators in the negative phase of the Black Sea confirms the above. This situation indicates that the temperature fluctuations in the west and northwest of Iran are most affected by the negative anomalies of the SST of black sea, rather than the positive anomalies. However, in the case of positive anomalies, daily fluctuations in temperature are decreased and, conversely in precipitation they are increased. Also, during the black sea’s surface temperature anomalies, the distribution and spatial variations of precipitation were 35.72% and the mean deviation was 31.87 mm.