نبكاها، شاخصي براي بررسي تغييرات شرايط محيطي گذشته درحاشيه بيابان لوت

Nebkha, Indicator of changes in past environmental conditions on the Edge of the Lut Desert

نبكاها در مناطقي كه تحت تاثير فرسايش بادي قرار داشته و داراي پوشش گياهي هستند تشكيل مي‌شوند كه تابعي از رژيم باد، مقدار بار رسوب در دسترس، رويشگاه گونه گياهي و نوع پوشش گياهي هستند بدين صورت كه ماسه‌ها در اثر برخورد به درخت يا درختچه در پاي آن جمع شده و به مرور زمان تپه‌اي ماسه اي در اطراف گياه شكل گرفته و نبكا تشكيل مي‌گردد. اين تپه داراي لايه‌بندي رسوبات مي‌باشد كه اين لايه‌بندي به دليل ريزش برگ‌هاي درخت يا درختچه و همچنين رطوبت موجود در منطقه و شرايط محيطي ايجاد شده و در هر نوع شرايط محيطي ويژگيهاي خاص خود را دارد. اين پژوهش سعي دارد كه به بررسي تغييرات شرايط محيطي در حاشيه غربي بيابان لوت بپردازد كه جهت اين كار از لايه‌بندي رسوبات نبكاهاي موجود در منطقه استفاده شده است. پژوهش از نوع توصيفي – تحليلي مبتني بر روش‌هاي ميداني، آماري و كتابخانه‌اي است. بدين صورت كه ابتدا با سفر ميداني به منطقه مورد مطالعه، نبكاهاي مورد نظر با استفاده از ترانسكت و پلات مشخص گرديد و سپس به اندازه‌گيري ويژگي‌هاي مورفومتري نبكاهاي مربوط به گونه گياهي گز شاهي پرداخته شد و در مرحله بعد، از لايه بندي حدود 4 نبكا در قسمتهاي مختلف منطقه نمونه برداري به عمل آمد و در آزمايشگاه پس از دانه سنجي و همچنين بررسي مواد گياهي موجود در هر يك ار نمونه‌ها، به تجزيه و تحليل داده‌هاي جمع‌آوري شده پرداخته شد. نتايج حاصل از بررسي‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه تا عمق حدود 2 متري نبكاها، حدود 5 لايه قابل تشخيص است كه اين 5 لايه در كليه نبكاهاي مورد مطالعه مشترك مي‌باشد و در نتيجه شرايط منطقه به 5 دوره متوالي تقسيم مي‌گردد. بررسي رسوبات و مواد آلي موجود در هر يك از لايه‌ها نشان مي‌دهد كه در دوره اول كه مصادف با عصر حاضر مي‌باشد، شرايط آرامي بر محيط حكم‌فرما مي‌باشد اما در دوره دوم شرايط محيطي منطقه، ناآرام‌تر از دوره اول بوده است. در دوره سوم آرامترين شرايط محيطي در منطقه رقم مي‌خورد ولي دوره چهارم و پنجم شرايط پرنوساني در منطقه را حكايت مي‌كنند كه در دوره چهارم اين نوسانات بيشتر به سمت فرآيندهاي ضعيف تر بوده اما در دوره پنجم فرآيندهاي قويتري بر محيط حاكم بوده است.

Nebkhas affected by wind erosion in areas that have been and are vegetated form that is a function of wind regime, sediment load available habitat plant species and vegetation types are the Thus. This hill is the layering of sedimentary layering due to loss of moisture from the leaves of the tree or shrub and environmental conditions and characteristics of each type has its own environmental. This study tries to examine the environmental conditions in the Western lut Desert edge pay for the layering of sediments in the area are used Nebkhas layers. This research descriptive - analytical based on method field data, statistic and the library. That first field trip to the study area, nebkhas of using transects and plots were determined and then measure the morphometric characteristics of the species tamarix aphyla nebkhas. Next, a layer about 4 nebkhas, area sampling was carried out in different parts of the region and in the Laboratory, measurement of seed and plant material found in each of the samples was carried out to analyze the data collected. The results of the study indicate that the depth of about 2 meters elevation, area studies, about 5 layers can be detected that 5 layer is the result of a joint study on all nebkhas area is divided into 5 consecutive. Survey of sediment and organic matter in each layer that is present in the first period, which coincides there is a stable environment, but environment conditions in the second period, the first period was fluctuation. Peaceful environment in the region faced in the third period, but the fourth and fifth conditions in the region suggests that fluctuation. The fourth period of the oscillations was weaker than the processes in the context of the fifth round of stronger processes.