دورنماي اثر گرمايش جهاني بر دگرگوني الگوي زماني- مكاني رخداد استرس حرارتي ايران

Perspective of the effect of global warming on the change of temporal-spatial pattern of heat stress occurrence in Iran

اثرات تغيير اقليم، پيامدهاي متفاوتي را بدنبال دارد كه يكي از مهمترين اين پيامدها، تغيير الگوي فضايي- زماني رخداد استرس‌هاي حرارتي مي‌باشد. بهرحال استرس‌هاي حرارتي به‌عنوان يكي از مخاطرات جوي شناخته مي‌شود كه سلامت جوامع بشري را مورد تهديد قرار مي دهد. كشور ايران با توجه به موقعيت جغرافياي آن بر روي كمربند خشك و نيمه خشك كره زمين، انتظار مي رود كه الگوي اقليمي آن تحت تاثير تغييرات سوء گرمايش جهاني قرار گيرد. لذا در اين تحقيق سعي گرديد كه نقشه خطر استرس حرارتي، با ديدگاه تركيب شاخص‌هاي متنوع بيوكليمايي، براي دو دهه پايه 1980 تا 2010 و دهه آينده 2020 تا 2049 تهيه و مناطق خطرخيزشناسايي و معرفي گردند. لذا بر مبناي يك سناريوي ميانه تحت عنوان RCP4.5 و با توجه به مدل CanEMS2، تغييرات اقليمي 41 ايستگاه اصلي ايران شبيه سازي شد. در اين مطالعه بوسيله 5 شاخص بيوكليمايي، نقشه فراواني رخداد استرس حرارتي براي دوره‌هاي مطالعاتي تهيه گرديد. اگرچه همبستگي بين نتايج اين شاخص‌ها از سطح معناداري برخوردار مي باشد، اما آنچه مشخص بود، اينكه هر يك از اين شاخص‌ها الگوهاي فضايي متفاوتي از فراواني رخداد استرس حرارتي نمايش مي دهند. بنابراين در اين پژوهش بر مبناي روش فازي در محيط GIS، نتايج 5 شاخص بيوكليمايي تركيب و نقشه خطر ريسك استرس حرارتي تهيه شد. بهرحال نتايج اين تحقيق با توجه به سناريوي RCP4.5 براي دهه ي آينده، گوياي كاهش مساحت مناطق خطر پذير استرس حرارتي با آستانه طبقات ريسك زياد و ريسك خيلي زياد به مقدار 5/24 درصد در قياس با دوره پايه مي باشد. همچنين الگوي فضايي نشان مي‌دهد كه براي هر دو دوره مطالعاتي، كمينه خطرپذيري اين بلاي جوي مربوط به نواحي مركزي ايران بوده و از طرف ديگر سواحل جنوبي و شمالي ايران را مي توان بعنوان مهمترين نواحي با ريسك بالاي خطر، بعنوان نقاط حادثه خيز معرفي نمود

Thermal stress poses significant direct and indirect risks to human health. Under climate change, both mean temperature and the frequency and intensity of extreme thermal stress events are projected to increase. Located within an arid to semi-arid region, Iran is anticipated to experience particularly intense temperature and humidity changes under climate change, potentially heightening the public health challenges associated with thermal stress. To facilitate improved adaptation to these thermal threats, accurate high spatial resolution thermal heat stress risk maps are important. This study combines various climate indices to produce such a thermal stress risk map for the reference period 1980-2010, with RCP4.5 projections for the period 2020-2049. Although the results of the various indices are statistically significantly correlated, each index returned a remarkably different spatial distribution and risk classification. Therefore, a fuzzy approach was followed through a geographical information system (GIS) to combine the results of the five bioclimatic indices and prepare a final thermal stress risk map. Based on the RCP4.5 scenario, the results indicate a notable 24.5% reduction in the areas susceptible to thermal stress at the high-risk and very high-risk levels, compared to the reference period. The lowest projected risk is for the central parts of Iran, while the southern and northern coasts of Iran were the zones of the highest risk, for which adaptation responses are most necessary.