علل ايجاد و ميزان فرو نشست زمين با استفاده از پايش ماهواره اي (سنجش از دور فرونشست) در كشور

تا دو دهه قبل تنها ابزار تشخيص فرونشست زمين، روش مشاهدات زميني با ابزارهايي مانند سيستم هاي تعيين موقعيت ماهواره اي GPS و ترازيابي بوده است اما اين روشها بسيار زمان بر و پرهزينه مي باشد و اندازه گيري ها محدود به يك سري نقاط خاص بوده و شناسايي پهنه فرونشست امكان پذير نيست. فناوري سنجش از دور و استفاده از تصاوير ماهواره اي راداري، به عنوان ابزاري كارآمد و مقرون به صرفه جهت پايش فرونشست زمين با دقت بسيار بالا و در پهنه هاي بزرگ مورد استفاده قرار گرفته است. اين تصاوير به صورت دوره اي اخذ مي شوند كه با استفاده از سري زماني اين تصاوير مي توان با دقت كمتر از يك سانتي متر نرخ فرونشست و همچنين محدوده هاي تحت تاثير فرونشست را پايش نمود. توليد نقشه هاي تغيير شكل زمين از قبيل نقشه هاي فرونشست جهت پهنه بندي اوليه مناطق پرخطر، امري اجتناب ناپذير است. از اين رو، سازمان فضايي ايران با بهره گيري از توان كارشناسي متخصص و بسترهاي نرمافزاري و سختافزاري موجود در مركز ملي پايش ماهوارهاي زمين، توليد و انتشار عمومي نقشه هاي فرونشست براي دشت هاي در معرض بحران را در دستور كار قرار داده است. فرونشست در واقع فرورفتگي سطح زمين محسوب ميشود كه از دلايل عمدهاي همچون انحلال تشكيلات زيرسطحي، تراكم رسوبات در اثر استخراج سيالات و ذخاير زيرزميني (مانند آب هاي زير زميني و نفت و گاز)، بارگذاري، زهكشي، تراكم هيدروليكي، فرسايش مكانيكي زيرسطحي، ناپايداري خاك ها در سطوح شيب دار، انقباض خاك هاي رسي، ذوب يخ لايه هاي منجمد در اعماق زمين و فرونشيني زمين ساختي است، با توجه به افزايش جمعيت و توسعه كشاورزي و كمبود آب هاي سطحي جهت استفاده در كشاورزي كه سبب حفر چاه هاي متعدد جهت استخراج آب شده، عامل اصلي فرونشست موجود در دشت هاي ايران، برداشت بي رويه و بيش از حد آب از منابع زيرزميني و كاهش ذخيره سفره هاي آب زيرزميني در اثر تداوم بلند مدت پديده خشكسالي است.