جستاري در باب الگوي درخت زندگي بر مهرهاي عيلام باستان

An Inquiry into the Patterns of Life Tree on the Seals in Ancient Elam

تحول فرم هاي مختلفي از درخت زندگي در دوران پيشاتاريخ و تاريخي، به ويژه در فرهنگ هاي شرقي، به بركت بهره گيري از مفاهيم مشتركي چون جوانه زدن، شاخه گستردن در آسمان و ريشه دواندن در خاك به عنوان نمادي از زندگي، انديشه و كمال شناخته شده است. از اين رو پژوهش پيش رو درصدد است تا با عنايت به اين موضوع، پس از بررسي مختصر نقش و جايگاه درخت در فرهنگ ها، با مطالعه ديداري الگوي درخت زندگي بر مهرهاي عيلام باستان، به تبيين و شناخت رمزواره ها و مفاهيم موجود در اين نقش مايه و نمادهاي مرتبط بپردازد. از معيارهاي اوليه انتخاب موضوع درخت زندگي در پژوهش حاضر، استمرار و فراواني كاربرد اين نقش بر مهرهاي عيلام و اهميت نقش آن در طول تاريخ است. اين پژوهش به لحاظ هدف، بنيادي، روش ارايه آن، توصيفي و تحليلي است. گردآوري اطلاعات آن بر مبناي كتابخانه اي و ديجيتال است. يافته هاي به دست آمده اين پژوهش نشان مي دهد كه درخت زندگي در عيلام داراي جوهر الهي بوده و بر اساس باور داشت هاي بنيادين و نظام باورهاي جامعه به نمادي اعتقادي بدل گشته و صورت مثالي درخت به عنوان مهم ترين منبع زايش و باروري در تمدن عيلام شمرده مي شد

The evolution of various forms of life tree in history and prehistory, particularly in oriental cultures, has been recognized as a symbol of life, thought and perfection thanks to commonly understood concepts such as seed germination, extension of the tree branches in the sky and penetration of the roots in the ground. The present research aims to identify and explain the symbols represented in the motifs shown on the seals of ancient Elam. To this end, first the role and place of trees in different cultures was briefly explained. Basically, the issue of life tree was selected mainly due to its frequency of usage in the seals of Elam. Data were mainly gathered based on library sources and reliable websites and were then analyzed descriptively. The results indicated that the life tree on the Elam seals is a motif implying a divine concept turning, in the course of time, to a religious belief. The tree-like form alludes to the idea of productivity and fertility in Elam civilization.