تحليل شاخص هاي رشد هوشمند شهري با مدل هاي تصميم گيري چند معياره (مورد مطالعه: شهر گرگان)

Analysis of Urban Smart Growth Indicators with Multi Criteria Decision Making Models (Case Study: Gorgan City Areas)

گرايش به شهر و شهرنشيني پديده فراگير مدرنيته در كشورهاي جهان است؛ به طوري­ كه پيش­ بيني شده است بيشترين ميزان افزايش جمعيت و شهرنشيني در كشورهاي درحال توسعه اتفاق خواهد افتاد. با توجه به افزايش جمعيت شهري، توسعه فضاهاي درون شهري در آينده امري اجتناب ­ناپذير است، لزوم درك و شناخت صحيح اين روند به ­منظور اجراي مديريتي كارآمد در زمينه حفاظت از محيط­زيست شهري، ضروري است. از اين ­رو، هدف پژوهش حاضر بررسي شاخص ­هاي رشد هوشمند در پهنه فضايي نواحي شهر گرگان با استفاده از مدل هاي تصميم ­گيري چند معياره است. روش پژوهش توصيفي ـ تحليلي و از نوع كاربردي است. داده ­هاي مورد نياز به روش كتابخانه­ اي استخراج گرديده و به منظور ارزيابي شاخص ­هاي رشد هوشمند در نواحي شهري گرگان از 16 معيار استفاده گرديده است. تحليل داده ­ها با استفاده از تكنيك آنتروپي­ شانون، تاپسيس و ساو با استفاده از نرم­ افزار صفحه گسترده Excel و SPSS صورت پذيرفته و به منظوترسيم نقشه ها از نرم افزار ArcGIS استفاده گرديده است. نتايج تكنيك ميانگين نشان مي­ دهد كه ناحيه دو با ميانگين امتياز 634/0 در رتبه اول از لحاظ شاخص­ هاي رشد هوشمند قرار دارد و ناحيه يك شهر گرگان با امتياز 591/0، در رتبه دوم قرار گرفته است. در كل اين دو ناحيه در پهنه شهر گرگان در وضعيت برخوردار از لحاظ شاخص ­هاي رشد هوشمند مي ­باشند. ناحيه 4 با امتياز 528/0 در رتبه سوم، ناحيه سه با امتياز 447/0 در رتبه چهارم، ناحيه 6 با امتياز 371/0 در رتبه پنجم قرار دارند كه اين سه ناحيه شهر گرگان در وضعيت نيمه­ برخوردار هستند و در نهايت نواحي 8، 5 و 7 به ترتيب با امتياز­هاي 321/0، 210/0 و 171/0 در رتبه­ هاي ششم، هفتم و هشتم قرار گرفته و از لحاظ برخورداري از شاخص­ هاي رشد هوشمند در سطح كم ­برخوردار مي­ باشند.

The inclination toward cities and urbanization is a universal phenomenon. It is predicted that most of the increase in population and urbanization will occur in cities in developing countries. Due to the increasing urban population, the development of urban spaces in the future is inevitable, so understanding this process is essential for effective management of urban environmental protection. Therefore, the purpose of this study is to investigate smart growth indices in the spatial area of ​​Gorgan city using multi-criteria decision making models. The method used in this study is descriptive-analytical and it is an applied research. The required data were extracted from secondary data and 16 criteria were used to evaluate Gorgan's urban areas in terms of smart growth indices. Data analysis was performed using Shannon entropy (TOPSIS) and SAW (Excel) and Excel spreadsheet software (SPSS) and Arc GIS software was used to map. The results of the mean technique show that Area 2 with (0.634) average score ranks first in terms of smart growth indices and Area 1, city of Gorgan is ranked second (0.591). Overall, these two areas in the Gorgan Zone are smart according to growth indicators. Area 4 with 0.528 is third ranking, Area 3 with 0.447 is fourth ranking and Area 6 with 0.371 is fifth ranking all of which are in semi-favorable areas in Gorgan. Finally, Areas 8, 5 and 7 are ranked sixth, seventh and eighth with scores of 0.321, 0.210 and 0.171, respectively, and in terms of having smart growth indicators at a low level and they are less-favorable areas.