ارزيابي آسيب پذيري اجتماعي كشاورزان نسبت به خشكسالي (مورد مطالعه: شهرستان كرمانشاه)

Assessing Social Vulnerability of Farmers to Drought: (The Case of: Kermanshah County)

خشكسالي همواره نقش مهم و موثري در حوزه امنيت غذايي و معيشت روستاييان ايفا كرده است، به گونه ­اي كه نزديك به دو ميليارد نفر مردم ساكن در مناطق خشك و نيمه خشك جهان؛ يعني جمعيتي در حدود 41 درصد از سطح زمين را تحت الشعاع خود قرار داده است. از آن جا كه رفتار و راهبردهاي كشاورزان در هنگام مواجهه با خشكسالي از ناحيه ­اي به ناحيه ديگر و براي هر محصول متفاوت است، لذا براي مديريت بهتر پديده خشكسالي و كاهش آسيب­ پذيري كشاورزان، به افزايش دانش و اطلاعات در اين زمينه نياز است. از سوي ديگر در اكثر مطالعات انجام شده در رابطه با آسيب­ پذيري كشاورزان نسبت به خشكسالي، كمتر به بعد اجتماعي آن پرداخته شده است. بنابراين هدف از اين پژوهش ارزيابي آسيب‌پذيري اجتماعي كشاورزان ذرت كار شهرستان كرمانشاه نسبت به وقوع خشكسالي است. جامعه آماري اين تحقيق را كليه كشاورزان ذرت كار شهرستان كرمانشاه (1108 نفر) تشكيل دادند. حجم نمونه براساس جدول كرجسي و مورگان 375 نفر تعيين شد و نمونه‌گيري به صورت تصادفي انتساب متناسب انجام شد. ابزار جمع‌آوري داده‌ها در اين پژوهش، پرسشنامه ‌محقق ساخته بود. جهت انتخاب نمونه ­ها، از روش نمونه­ گيري خوشه ­اي سه مرحله ­اي استفاده گرديد. براي سنجش آسيب­ پذيري اجتماعي كشاورزان ذرت­كار از فرمول مي ­بار و والدز (2005) استفاده شد. يافته ­ها نشان داد عامل درك ريسك، عوامل اقتصادي، عوامل سلامتي، عوامل اجتماعي و عوامل زيرساختي به ترتيب، بيشترين تاثير را بر ميزان آسيـب ­پـذيـري كشاورزان داشته ­اند. بعلاوه، كشاورزان در پارامترهاي مربوط به درك ريسك، بيشترين و در بخش پارامترهاي مربوط به عامل زيرساختي كمترين آسيب­ پذيري را دارا بودند.

Drought has always played an important and effective role in the field of food security and livelihood of the villagers because nearly two billion people live in arid and semi-arid regions of the world (about 41%). Since the behavior and strategies of farmers in the face of drought are different in regions and for each crop, so to manage the phenomenon of drought better and reduce the vulnerability of farmers, it is necessary to increase our knowledge in this area. On the other hand, in most studies on the vulnerability of farmers to drought, less attention has been paid to its social dimension. Therefore, the purpose of this study is to assess the social vulnerability of corn farmers in Kermanshah to drought. The statistical population of this study consisted of all corn farmers in Kermanshah (1108). The sample size of 375 people was determined based on Krejcie and Morgan table using three-stage cluster sampling method. The data collection tool in this study was a researcher-made questionnaire. The formula of May Bar and Valdes (2005) was used to assess the social vulnerability of corn farmers. According to the results, it can be said that risk perception factors, economic factors, health factors, social factors and infrastructure factors, respectively, have had the greatest impact on farmers' vulnerability. In addition, farmers have the highest vulnerability in the parameters related to risk perception and the lowest vulnerability in the parameters related to the infrastructure factor.