پيدايش كثرات از واحد از منظر آكوئيناس و ملاصدرا

پيدايش كثرات از واحد، همواره از بدو شكل‌گيري فلسفه مورد توجه فلاسفه بوده است. توماس آكوئيناس و ملاصدرا نيز بر مبناي مباني فلسفي و وجودشناختي خود، نظرات خويش را درباره آن بيان كردند. اينكه چگونه موجودات كثير از واحد بسيط نشئت گرفته است ذهن هر دو را به خود مشغول كرده است و بايد همچون ديگر فلاسفه راهي براي آن مي‌يافتند. اين مقاله در نظر دارد با مطالعه آثار توماس و ملاصدرا و شارحان و محققان به شيوه تحليلي و پژوهشي، نظر دو فيلسوف را راجع به پيدايش كثرات از واحد بررسي نمايد تا مشخص شود هركدام چگونه به توجيه پيدايش كثرات از واحد مي‌پردازند؟ آيا در اين راه، به قاعده الواحد توجه دارند؟ موجودات كثير چگونه از وجود برخوردار شدند؟ نخستين چيزي كه از خداوند نشئت گرفت چه بود؟ يافته‌ها حاكي از آن است كه توماس، با تأكيد بر مسئله اراده الهي و نظريه بهره‌مندي، معتقد است معلول‌هاي كثير بي‌واسطه از اراده خداوند بهره‌مند شده و وجود مي‌يابند. توماس برمبناي وجودشناختي خود به انكار قاعده الواحد پرداخته است و قائلان به آن را مورد انتقاد قرار مي‌دهد. اما ملاصدرا با پذيرش اصل قاعده الواحد، به ترميم آن پرداخته و براساس مباني فلسفي خود، طرح نويني از آن ارئه داده است و وجود منبسط را به عنوان نخستين صادر از حق تعالي معرفي مي‌كند.