تحليل كاركرد اسطوره‌اي معدن‌الدرر شمس‌الدين محمد مرشدي، براساس نظريه جوزف كمپبل

بسياري از مضامين معدن‌الدرر منطبق با مفاهيم اساطيري است و باورهاي اساطيري نقش بارزي در شكل‌گيري مطالب اين تذكره عرفاني دارد. اين پژوهش به روش تحليلي  ـ تطبيقي به بررسي تجربه عرفاني و مراحل سير و سلوك شيخ حاجي ناصرالدين عمر مرشدي بر مبناي نظريه جوزف كمپبل پرداخته است. هدف پژوهش حاضر، بررسي ميزان سنخيّت مضامين معدن‌الدرر با نظريه جوزف كمپبل و موارد انطباق عرفان با اسطوره است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه قداست اسطوره‌اي قهرمان معدن‌الدرر، همانند ايزدان و ديرينه‌الگوها است. مطابق با نظريه تك‌اسطوره كمپبل، سفر قهرمان معدن‌الدرر در سه مرحله: عزيمت، تشرف و بازگشت قابل تبيين است. شيخ مرشدي به عنواي قهرمان جستجوگر براي تحقق فردانيت، سفر انفسي خود را با نداي آهو آغاز، و با گذر از آستان و خروج از زهدان غار، تولدي دوباره را تجربه مي‌كند و با گذراندن آيين تشرف و بازگشت، به تجلّي مقدّس دست مي‌يابد. در پايان سفر انفسي، قهرمان به مقامي فراتر از تضادها دست مي‌يابد و خداوند در همه چيز براي او متجلي مي‌شود. شيخ مرشدي در تجربه عرفاني خود، الگوهاي اساطيري را تكرار مي‌كند. بسياري از حكايت‌هاي معدن‌الدرر با مؤلفه‌هاي سفر قهرمان كمپبل همخواني دارد و تنها در برخي از مؤلفه‌ها جابه‌جايي ديده مي‌شود.