بررسي اثرات غيرخطي ظرفيت جذب و عقب ماندگي نسبي بر سرريزهاي تحقيق و توسعه بين‌المللي در كشورهاي در حال توسعه (رويكرد رگرسيون انتقال ملايم پنل)

نظريه هاي اخير در رابطه با رشد اقتصادي، نشان دهنده اين است كه فعاليت هاي تحقيق و توسعه از عوامل اصلي در فرايند توليد علم به شمار مي روند و نقش مهمي را در بهبود سطح بهره وري كل عوامل توليد ايفا مي كنند. بر همين اساس، كشورهاي توسعه يافته با سرمايه گذاري و اختصاص بودجه هاي تحقيقاتي باال توجه خاصي به اين گونه فعاليت ها دارند. اما در كشورهاي در حال توسعه با توجه به پايين بودن بودجه هاي تحقيق و توسعه و محدوديت منابع سرمايه اي كه براي بنگاه هاي توليدي وجود دارد، اين كشورها مي توانند از سرريز فعاليت هاي تحقيق و توسعه بين المللي بهره ببرند و بهره وري كل عوامل توليد خود را بهبود ببخشند. اما آن چه كه اهميت دارد اين است كه برخي عوامل داخلي و يا خارجي مانند ظرفيت جذب كشورها يا درجه عقب ماندگي نسبي آن ها مي تواند مكانيسم اثرگذاري سرريزها بر بهره وري را تحت تاثير قرار دهد و منجر به برخي اثرات غيرخطي احتمالي گردد. براي بررسي اين اثرات غيرخطي احتمالي نياز به روش هاي انعطاف پذير تري هست تا بتواند به خوبي رفتار اين عوامل را بر مكانيسم اثرگذاري سرريزهاي تحقيق و توسعه بين المللي شناسايي و مورد بررسي قرار دهد. برهمين اساس، در اين مطالعه اثرات آستانه اي ظرفيت جذب و عقب ماندگي نسبي بر سرريزهاي تحقيق و توسعه بين المللي در كشورهاي در حال توسعه مورد بررسي قرار گرفته است. براي بررسي موضوع مورد مطالعه از رويكرد غيرخطي رگرسيون انتقال ماليم داده هاي تابلويي(PSTR )استفاده شده است و دوره زماني اين مطالعه 1995 -2015 در نظر گرفته شده است. بر اساس نتايج به دست آمده، با در نظر گرفتن اثرات آستانه اي ظرفيت جذب و عقب ماندگي نسبي، ضريب اثرگذاري سرريزهاي تحقيق و توسعه بين المللي بر بهره وري كل عوامل توليد افزايش مي يابد. به عبارت بهتر، نتايج تحقيق گوياي اين است كه متغير ظرفيت جذب كه معادل ميانگين سال هاي آموزش نيروي انساني در نظر گرفته شده است، تاثير مثبت و معني داري بر اثرگذاري سرريزهاي تحقيق و توسعه بين الملي روي بهره وري كل عوامل توليد در كشورهاي در حال توسعه دارد. همچنين، شاخص عقب ماندگي نسبي نيز بصورت مستقيم عمل نموده و با افزايش شكاف تكنولوژيكي كشورهاي در حال توسعه از كشور رهبر ميزان اثرگذاري سرريز هاي بين المللي بر بهره وري كل عوامل توليد اين كشورها افزايش داشته است. اما اين افزايش تا حد مشخصي از عقب ماندگي وجود خواهد داشت. همچنين، در كشورهايي كه از ظرفيت جذب بسيار بالايي برخوردارند و يا بسيار عقب مانده هستند رژيم خطي تعيين كننده رفتار متغيرها بوده و ضريب اثرگذار ي سرريزها بر بهره وري كل عوامل توليد در اين كشورها ضعيف تر گزارش شده است.