اثرات فلز سنگين جيوه بر برخي پاسخ‌هاي فيزيولوژيكي توتون

يكي از تنش ‌هاي غيرزيستي مهمي كه روي گياهان تأثير منفي مي‌ گذارد، تنش فلزات سنگين است. آلودگي خاك با فلزات سنگين با پيشرفت و توسعه صنايع و مصرف كودهاي شيميايي حاوي عناصر سنگين به عنوان يكي از دغدغه ‌هاي زيست محيطي عمده در جوامع بشري تبديل شده است. جيوه يكي از فلزات سنگين و سمي است كه سبب آلودگي زمين هاي زراعي مي‌شود. تجمع جيوه در گياهان، بسياري از اعمال سلولي را مختل و رشد و نمو را متوقف مي‌ سازد. در چنين شرايطي سيستم‌ هاي دفاعي آنزيمي و غير آنزيمي گياهان فعال مي ‌شوند. سيستم ‌هاي دفاعي متعددي در فائق آمدن گياهان در شرايط تنش زا با يكديگر همكاري مي نمايند. هدف اين پژوهش بررسي اثر غلظت ‌هاي مختلف جيوه بر محتواي رنگيزه هاي فتوسنتزي و فعاليت سيستم ‌هاي دفاعي غير آنزيمي در توتون (Nicotiana tabacum) است. پس از كاشت گياهان با شرايط يكسان در بستر هيدروپونيك و تغذيه گياهان با محلول هوگلند تيمارهايي با غلظت هاي متفاوت نيترات جيوه (0.5، 1و3 ميلي مولار) همراه با گروه شاهد و همگي در سه تكرار بر روي گياهچه ‌ها اعمال گرديد. پس از ده روز اعمال تيمار، گياهان براي انجام آزمايش‌ ها برداشت شدند. نتايج نشان داد كه توتون در مواجهه با تنش فلز سنگين جيوه به منظور حفظ فشار اسمزي داخلي از تجمع اسموليت ‌هايي مانند پرولين و قندهاي محلول كمك مي ‌گيرد. در صورتي ‌كه كاهش محتواي رنگيزه‌ هاي فتوسنتزي و افزايش ميزان مالون ‌دي‌ آلدهيد برگ‌ ها نشان ‌دهنده افزايش آسيب‌ هاي اكسيداتيو است. افزايش فعاليت آنتي اكسيداني ‌هاي غيرآنزيمي توتون شامل آنتوسيانين، فنل، فلاونول و فلاونوئيد در برگ ‌ها مي‌تواند از سازو كارهاي تحمل در برابر تنش فلز سنگين جيوه باشد.