مقايسه كنترل شده اثربخشي درمان حل مسأله خلاق و درمان شناختي رفتاري در افسردگي نوجوانان

زمينه: هرچند مطالعات علت شناسي افسردگي نوجوانان بر دلايلي همچون تجربه وقايع منفي زندگي، مشكلات بين فردي، كمبود مهارت هاي حل مسأله و كنار آمدن با چالش ها تأكيد كرده اند، اما پيشينه درمان هاي بكاربسته در اين حوزه به جاي مجهز كردن آنان به مهارت هاي حل مسأله عمدتاً بر درمان هاي شناختي رفتاري با اصلاح باورهاي ناكارآمد و منفي متمركز بوده است. هدف: هدف از اين پژوهش مقايسه اثربخشي درمان حل مسأله خلاق و درمان شناختي رفتاري در افسردگي و خلق و احساس نوجوانان بود. روش: با استفاده از يك كارآزمايه كنترل شده تصادفي (RCT) از بين نوجوانان دختر مدارس متوسطه اول شهر تهران با روش تصادفي چندمرحله اي دو مدرسه انتخاب شدند و توسط پرسشنامه افسردگي بك (بك و همكاران، 1996) مورد ارزيابي قرار گرفتند و در مرحله بعد مجددا با پرسشنامه خلق و احساس (انگولد و همكاران، 2002) مورد ارزيابي قرار گرفتند و 96 نفر از آنها با افسردگي خفيف و متوسط شناسايي شدند و در سه گروه با شرايط مكاني و زماني مشابه به صورت تصادفي گمارده شدند. نوجوانان گروه حل مسأله خلاق، در معرض تكنيك هاي حل مسأله خلاق با اقتباس از شكل گروهي پروتكل هاي آزبورن، 1956، 1975؛ اشتاين، 1975 و پارنز، 1979، در 12 جلسه 90 دقيقه اي قرار گرفتند، گروه دوم تكنيك هاي اصلاح شناختي رفتاري را با استفاده از شكل گروهي مونوز و ميراندا (2000) در همان زمان مشابه دريافت كردند و گروه گواه هم دقيقاً در معرض همان مقدار زمان و جلسات با آزمايشگر اما بدون هيچگونه مداخله مرتبط با افسردگي قرار گرفتند. همه گروه ها مجددا پس از پايان مداخلات و همچنين بعد از دو ماه مورد ارزيابي قرارگرفتتد. نتايج با استفاده از روش تحليل واريانس مختلط تحليل شد. يافته ها: نتايج بهبود معناداري از تعامل بين درمان و زمان (0/05 0/001 P=) در نمره افسردگي و خلق و احساسات در هر دو گروه آزمايشي در مقايسه با گروه گواه نشان داد. همچنين بين ميانگين هاي افسردگي دو گروه آزمايشي درمان حل مسأله خلاق 7/37 با درمان شناختي رفتاري 10/78 تفاوت معناداري با برتري اولي مشاهده شد و اين برتري را بعد از دوماه پيگيري هم حفظ كرد (0/05 0/001 P=). نتيجه گيري: با ملاحظه علت شناسي افسردگي در نوجواني درمان حل مسأله خلاق يك كارآمدي منطقي در اين مطالعه نشان داد، تكرار در نمونه هاي بزرگتر قبل از اينكه در موقعيت هاي مشاوره و روانشناسي به كار برده شود مورد نياز است.