اسرار عرفاني و رموز بياني در مطلعيه مثنوي مولوي

مولانا در طليعه مثنوي با نواي دلكش و ناله هاي خالصانه ني، عطش عرفاني جدايي روح معنوي را از اصل خود با زبان سوزناك ني شرحه شرحه بيان مي كند. اين نامه عصاره اي از شش دفتر مثنوي معنوي و نيز براعت استهلالي بر تمامي اشعار اين گنجينة ادبي و عرفاني است كه از همان آغاز تصويري از فراق و هجران ترسيم مي كند. نكته-اي كه قابل تأمل است مفهوم واژ ه هاي «حكايت» و «شكايت» در بيت آغازين مثنوي است كه شارحان متعددي اقدام به شرح آن نموده و هر كدام تفسيري خاص از آن داشته اند. اين مقاله بر آن است با روش توصيفي- تحليلي برخي از معاني مطرح شده توسط تعدادي از شارحان را مورد ارزيابي و نقد قرار داده و در اثبات معاني و مفهوم ادعايي، موضوع را در دو محور بافت عمودي ني نامه و بافت تناسبي و تناقضي واژه با منازل، وادي ها و مقامات عرفاني، مورد بحث و تحليل قرار دهد. نتايج پژوهش حاكي از اين است كه مباحث عرفاني در هر اثر ادبي، از جمله مثنوي معنوي، آن چنان گسترده و پرمحتواست كه هركسي به قدر و توان دانش خود مي تواند آن را درك كند. مفهوم «شكايت» در ني نامه شكايت اعتراض آميز نيست كه برخي از شارحان آن را بيان كرده اند، بلكه «نفير» جدايي، «شرح درد اشتياق» و «ناله» و مناجات عاشقانه اي است كه مولوي در محور عمودي شعر آن را رمزگشايي كرده است.