بازنمايي گستره و عناصر شاخص محلۀ لنبان اصفهان در دورۀ قاجاريه

زندگي در شهرهاي سنتي ايران تا اواخر دورۀ قاجاريه در قالب محله انتظام و معنا مي‌يافت كه در پي توسعه‌هاي شهري دورۀ پهلوي دچار تخريب و گسست كالبدي و كاركردي گرديد. به مرور زمان تغيير سبك زندگي و تسريع در روند آن موجب تحولات معنايي، انزوا و نابودي ساختار محلات از حافظۀ جمعي شهروندان گرديد. از آن‌جا كه محله بستر زندگي جاري در شهر قديمي و مهم‌ترين مقياس سكونتي محسوب مي‌شود مطالعۀ ساختار و عناصر شاخص آن حائز اهميت است. حال آن‌كه پيرامون ساختار محلات شهر اصفهان در دورۀ قاجاريه و به منظور شناخت هريك از محلات با ديدگاه مطالعات تاريخ معماري تحقيق زيادي صورت نگرفته است. در اين راستا محلۀ لنبان كه از قديمي‌ترين و بزرگ‌ترين محلات اصفهان و واقع در جانب غربي اين شهر بوده است در دورۀ مذكور مورد مطالعه قرارخواهد گرفت. هدف اين بازنمايي تدقيق و ترسيم پيشينۀ تاريخي يكي از مهم‌ترين شهرهاي تاريخي ايران است. پژوهش حاضر از روش تاريخي‌تفسيري و با استفاده از منابع مكتوب معتبر تاريخي صورت پذيرفته است. داده‌‌هاي تاريخي كه وجود محله از آن نشات مي‌گرفت و يا براي افراد محلي اهميت داشت به عنوان مولفه‌هاي شاخص از منابع گوناگون شامل نقشه‌ها، سفرنامه‌ها، تاريخ‌نگاري‌ها و ... تدوين و استخراج شد و با نگرشي متفاوت در پنج دستۀ شاخصه‌هاي طبيعي، تاريخي، اقتصادي و شغلي، جمعيتي و كالبدي تبيين گرديد. در نهايت با استفاده از مطالعات انجام شده و تطبيق با نقشۀ سيدرضاخان گسترۀ اين محله در شهر دورۀ قاجاريه بازترسيم شد و شناخت عناصر شاخص در اين محله و موقعيت‌يابي آنان صورت پذيرفت. اين مطالعات نه تنها به لحاظ تاريخ‌نگاري شهري ارزشمند است بلكه چنان كه ساختاري برگرفته از رفتارها و فعاليت‌هاي انسان‌ها در بازۀ زماني طولاني و منطبق با محيط طبيعي خود بوده است براي فرايند ارتقاء كيفي شهرهاي امروزي امري ضروري است.