بررسي و نقد نظريه‌هاي قلمروسازي ژئوپوليتيكي كشورها و تبيين مدل نظري مطالعه موردي: روسيه در اوراسيا

قلمروسازي كه كنشي هدف‌مند به‌منظور اعمال نظارت انحصاري بر فضاي جغرافيا ست، بخش مستمري از فعاليت بازيگران سياسي در عرصۀ روابط بين الملل محسوب مي شود كه به‌لحاظ تاريخي با زندگي بشر پيوند خورده است. انعقاد پيمان وستفالي (1648) و ظهور دولت مدرن، مفهوم قلمروسازي را به‌گونه اي با حاكميت و نظام سياسي مرتبط ساخته كه آنها براير بقا به‌شدت ملزم به كسب قدرتند. تأثير بي بديل عناصر فضاي جغرافيايي بر قدرت، پيوسته عاملي پرجاذبه و مورد علاقه حكومت ها جهت نيل به قلمروسازي مي باشد. مقاله حاضر كه ازنظر هدف، بنيادي ـ كاربردي است با رويكرد توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه اي به‌دنبال پاسخ به چرايي و چگونگي قلمروسازي ژئوپوليتيكي كشورهاست. ازهمين‌رو، با تحليل و نقد ديدگا‌ه‌هاي نظريه پردازان رشته هاي جغرافيا، ژئوپوليتيك، علوم سياسي، ... و مكاتب فكري و فلسفي مرتبط با قلمروسازي كه قدرت را جهت تحقق اهدافي چون سلطه، برد، نفوذ و ايجاد نظم جهانيي جستجو مي كنند، نظريه تازه و جامع تري را در زمينه عوامل مؤثر بر كنش قلمروسازي ژئوپوليتيكي كشورها ارائه مي نمايد. يافته‌هاي تحقيق كه درقالب مدل پاياني آمده است، نشان مي دهد متغيرهاي گوناگون سياسي، اقتصادي، نظامي و فرهنگي هم زمان در ارتباطي متقابل، عامل كنش قلمروسازي ژئوپوليتيكي كشورها به‌منظور تصاحب يا نظارت بر فضاهاي برخوردار از عناصر قدرت‌آفرين محسوب مي شوند.