بررسي اثر تغيير كاربري بر افزايش رواناب با استفاده از مدل هيدرولوژيكي HEC HMS در حوضۀ آبخيز خرم‌آباد

تغييرات كاربري و همچنين توسعۀ شبكۀ راه‌ها و مناطق مسكوني موجب افزايش توليد رواناب و خطر سيلاب شده است. براي بررسي تأثير تغيير كاربري اراضي بر رفتار هيدرولوژيك حوضۀ آبخيز خرم‌آباد، نقشۀ كاربري اراضي با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي لندست، نقشۀ شمارۀ منحني و ضريب رواناب سال‌هاي 2000،1985 و 2016 تهيه و مورد بررسي قرار گرفت. براي مدل‌سازي بارش رواناب از مدل هيدرولوژيكي HMS HEC استفاده شد. نتايج نشان داد كه تغيير كاربري صورت‌گرفته در منطقه به‌ويژه كاهش اراضي جنگلي و افزايش مناطق مسكوني و شهري باعث افزايش دبي پيك، حجم رواناب، كاهش زمان تمركز، زمان تأخير و زمان تا اوج هيدروگراف و ضريب رواناب حوضه شده به‌گونه‌اي كه در دبي اوج حوضه در دورۀ 1985ـ۲۰۰۰، 54.195 تا 150%، در دورۀ 2000ـ۲۰۱۶،86.7 تا 210.714% و در دورۀ 1985ـ2016، 18.594 تا 24.285% تغيير حاصل شده است و زمان تمركز و زمان رسيدن دبي به اوج به‌ترتيب تا 6.99 و 5.02 در دورۀ 1985ـ۲۰۱۶ تغيير كرده است. همچنين نتايج اجراي مدل براي بارش‌هاي با دورۀ بازگشت مشخص نشان داد با زياد شدن دورۀ بازگشت، درصد تغييرات دبي كم مي‌شود؛ مثلاً در دورۀ 1985ـ۲۰۱۶ ميزان افزايش دبي در دورۀ بازگشت 2 و 100ساله به‌ترتيب 22.55 و 16.87% است.