ارزيابي كارايي دستگاه بادشكن زيستي- خاكي براي كنترل فرسايش بادي (مطالعۀ موردي: استان چهارمحال و بختياري- بخش جونقان)

فرسايش بادي و گردوغبار يكي از معضلات جدي در كشور به‌خصوص در استان‌هاي مرزي است. با توجه به شرايط خاص كشور، استفاده از فناوري‌هاي جديد از جمله بادشكن خاكي با نياز آبي و هزينۀ كمتر، بسيار ضروري است. هدف از اين تحقيق، ارزيابي بادشكن خاكي براي كاهش سرعت باد و مقايسۀ آن با بادشكن‌هاي زيستي است. بدين منظور، از دستگاهي جديد براي ساخت بادشكن خاكي در استان چهار محال و بختياري در تيرماه 1398 استفاده شد. اين دستگاه، خاك را از عمق 35 سانتي‌متري سطح خاك برداشته، پس از انتقال به نقاله و اضافه ‌شدن پليمر (سوسپانسيون پليمري) به آن، بين دو صفحۀ دايره‌اي ريخته و با توجه به فشار دو صفحه، بادشكن متشكل از خاك و پليمر با مقاومت فشاري 1.5 كيلوگرم بر سانتي‌متر مربع و پايداري خاكدانه 80% ساخته مي‌شود. با تنظيمات قسمت انتهايي دستگاه، ارتفاع و عرض بادشكن بر اساس شرايط خاك، اقليم آب‌وهوايي منطقه، ميزان رطوبت اوليۀ خاك و ساير شرايط تنظيم مي‌شود. در اين پژوهش، ارتفاع و عرض بادشكن ساخته‌شده 32 و 43 سانتي‌متر است. نتايج اين پژوهش نشان داد كه بادشكن ساخته‌شده ميزان سرعت باد را به‌طور مؤثري كاهش داده به‌طوري كه با افزايش فاصله از بادشكن، ميزان سرعت باد نيز افزايش داشته و در 10 تا 12 برابر ارتفاع بادشكن به روند ثابتي مي‌رسد. نتايج همچنين نشان داد كه ميزان سرعت آستانۀ فرسايش بادي در منطقه، 6.52 متر بر ثانيه بوده و فواصل بين بادشكن‌ خاكي به فاصلۀ 20 متري به دست آمد. براي كنترل فرسايش با اين روش، 500 متر بادشكن خاكي براي هر هكتار ضروري است.