بررسي چگونگي مواجهه گفتماني وزارت بهداشت ايران با شيوع ويروس كرونا به مدد مدل تحليل گفتمان فركلاف (1989)

مقالۀ حاضر به بررسي چگونگي مواجهه گفتماني وزارت بهداشت ايران با شيوع ويروس كرونا در اين كشور و مقايسۀ آن با نحوۀ برخورد گفتماني شماري از كشورها با اين ويروس پرداخته است. براي نيل به اين مقصود، تمامي اخبار منتشرشده در بخش «اخبار كرونا ويروسِ» پايگاه خبري وزارت بهداشت ايران از ابتداي شيوع اين ويروس در كشور از اول اسفند سال 1398 تا پايان آبان سال 1399 كه بالغ بر 1700 خبر مي‌شود براي يافتن خبرهاي حاوي مفاهيم و مضامين ايدئولوژيك بررسي شد. اخبار ايدئولوژيك يافت‌شده كه در كل 75 خبر را تشكيل مي‌دهد به‌منظور پي بردن به الگوي عملكرد گفتماني وزارت بهداشت در مبارزه با اين ويروس با استفاده از نظريۀ داده-بنياد استراوس و كوربين (1994) بررسي و كد‌گذاري شد. تحليل اين اخبار نشان داد كه همزمان با اوج‌گيري ويروس كرونا در كشور در چهار ماهۀ منتهي به آبان، استفاده اين وزارت از ذخاير ايدئولوژيك ملي و مفاهيم وحدت‌آفرين ديني-انقلابي، به‌طور چشمگيري افزايش يافته است. استفاده از مدل تحليل انتقادي گفتمان فركلاف (1989) براي تبيين اين الگوي گفتماني نشان داد كه وزارت بهداشت ايران با بهره‌گيري از دو مؤلفۀ هويت‌بخش و گفتمان‌ساز ايدئولوژي ديني-انقلابي و حادثۀ تاريخي جنگ ايران و عراق در تلاش است تا با به‌كارگيري شعارهايي با «ارزش تجربي» ايدئولوژيك در سطح «متن» ضمن يادآوري روايت‌هاي موفق دوران جنگ، مردم را به تفسيرِ ديني-انقلابي از اين شعارها در سطح «گفتماني» ترغيب كند و با ايجاد روح همبستگي ملي در ميان آحاد ملت، همراهي آنان را در شكست دادن بيماري به حداكثر برساند.