بررسي كارايي واحدهاي پرورش گاو شيري و تابع توليد شير در استان لرستان

به‌منظور بررسي وضعيت مديريت و كارايي واحدهاي پرورش گاو شيري و تابع توليد شير مربوط به اين واحدها، اين مطالعه در سال 1396 در 121 واحد پرورش گاو شيري در استان لرستان انجام شد. روش جمع‌آوري اطلاعات از طريق مصاحبه و پرسشنامه بود. داده‌هاي مربوط به توابع توليد به‌وسيله توابع كاب داگلاس به روش حداقل مربعات معمولي تخمين زده شد. همچنين كارايي فني به‌وسيله روش تابع توليد مرزي برآورد شد. از نظر هزينه‌هاي گاوداري، هزينه خوراك 65/5 درصد، هزينه كارگري 16/1 درصد، بهداشت و درمان و تلقيح 9/3 درصد و 9/1 درصد ساير هزينه‌هاي گاوداري (شامل هزينه تلفات، جايگاه و نگهداري گاوهاي خشك) را به خود اختصاص داد. ميانگين كارايي فني، تخصيصي و اقتصادي به ترتيب 64/3، 52/4 و 44/3 درصد بوده كه نشان‌ دهنده پتانسيل قابل‌ ملاحظه واحدها در افزايش بازدهي آن‌ها است. بر اساس اين نتايج دامداري ها از لحاظ كارايي اقتصادي برخلاف كارايي فني و مشابه با كارايي تخصيصي در وضعيت مطلوبي قرار نداشتند. نتايج نشان داد واحدهاي پرورش گاو شيري در استان لرستان 55/7 درصد از لحاظ اقتصادي كارا نبوده و در حداقل نمودن هزينه ي ممكن نهاده‌ها به‌صورت بهينه و كارا ناموفق بودند. نتايج تابع توليد شير نشان داد مقدار مصرف سالانه يونجه، سيلاژ ذرت، كنسـانتره و تعداد تلقيح مصنوعي تأثير مثبت و كاملاً معني‌دار (0/01p ) و همچنين تعداد كارگر، هزينه بهداشت و درمان دام‌ها و مقدار مصرف سوخت و بـرق روي ميـزان توليد شير تأثير مثبت و معني‌دار داشتند (0/05p ). نتايج نشان داد كه اهميت افزايش هر واحد از نهاده مقدار مصرف كنسانتره (0/352) در افـزايش مقدار توليد شير بيش از ساير نهاده‌ها بود. در مجموع اكثر گاوداري‌هاي استان به دليل عدم رعايت اصول اقتصادي در مديريت نهاده ها از كارايي تخصيصي و اقتصادي كمي برخوردار بودند. در نهايت با توجه به نتايج به‌دست‌ آمده، اجـراي نـرخ تضميني شيرو حفظ ثبات نسبي قيمت‌هاي علوفه و كنسانتره در افزايش در واحدهاي توليد شير در استان لرستان ضرورت دارد.