تفكيك زنبورهاي عسل ايراني (Apis mellifera meda) از زيرگونه‌هاي تجاري زنبورعسل با استفاده از ژن‌هاي ND1 و ND5

نمونه‌هاي زنبور عسل كارگر از 26 ناحيه از ايران جمع آوري شد. هدف از اين تحقيق ارزيابي ژن‌هاي ( bp630) ND1 و ( bp630) ND5 در تفكيك زنبورهاي عسل ايراني A. m. meda)) از زيرگونه‌هاي تجاري زنبورعسل (A. m. carnica، A. m. ligustica، A. m. caucasica و A. m. mellifera) بود. توالي‌هاي دو ناحيه ژني ND1 و ND5 زنبورهاي عسل ايراني و زيرگونه‌هاي ديگر زنبور عسل با استفاده از روش‌هاي بيزي (Bayesian) و پارسيموني (Parsimony) مورد ارزيابي قرار گرفتند. ژن‌هاي ND1 و ND5 به ترتيب هشت و پنج هاپلوتيپ را در جمعيت‌هاي زنبورعسل ايراني نشان دادند. درخت فيلوژني حاصل از ژن ND1، نمونه‌هاي زنبور عسل ايراني را با استفاده از روش بيزي به چهار گروه (clade) تقسيم كرد. گروه اول شامل هاپلوتيپ 1 (گلستان، خراسان جنوبي، كردستان، لرستان و مازندران)، گروه دوم شامل هاپلوتيپ 2 (سيستان و بلوچستان)، گروه سوم شامل هاپلوتيپ 3 (يزد و ايلام) و گروه چهارم شامل هاپلوتيپ‌هاي 4 (اردبيل)، 5 (كرمان)، 6 (زنجان)، 7 (كرمانشاه) و 8 (بوشهر، آذربايجان غربي، چهار محال و بختياري، قزوين، قم، همدان، هرمزگان، خراسان رضوي، خراسان شمالي، كهكلويه بوير احمد، خوزستان، مركزي، سمنان، فارس) بودند. درخت‌هاي فيلوژني حاصل از دو روش بيزي و پارسيموني، توانايي بالاتر ناحيه ژني ND1 را نسبت به ناحيه ژنيND5 به اثبات رساندند به طوري ‌كه درخت‌هاي فيلوژني حاصل از ژنND1 توانستند زير گونه‌هاي تجاري زنبورعسل را از نمونه‌هاي زنبورعسل ايراني تفكيك كنند. همچنين با استفاده از روش پارسيموني، تعداد بيشتري از مكان‌هاي نوكلئوتيدي حاوي اطلاعات مفيد فيلوژنتيك (informative sites) در ND1 نسبت به ND5 شناسايي شد. تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي (PCA)، نتايج درخت‌هاي فيلوژني ND1 حاصل از روش‌هاي بيزي و پارسيموني و درخت فيلوژني ND5 حاصل از روش بيزي را تأييد كرد. همچنين نتايج تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي به اثبات رساند كه ژن ND1 نسبت به ژن ND5 كارايي بيشتري در تفكيك گروه‌هاي تكاملي زنبورعسل (Zsubgroup، A، M و C) داشت.